O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

Klinikasi. 
Yashirin davr 42 kundan 180 kungacha, o‗rtacha 60-120 kunni 
tashkil qiladi.
Boshlang„ich (sariqlik oldi) davri
. Prodromal (sariqlik oldi) davri bir necha 
kundan 4 haftagacha (o‗rtacha 1-2 hafta) davom etadi. Kasallik asta-sekin 
boshlanib, turli klinik belgilar bilan namoyon bo‘ladi, bu belgilarni quydagi 
sindromlarga umumlashtirish mumkin: dispeptik, artralgik, astenovegetativ, 
aralash va latent shaklda boshlanishi mumkin.

---

117 
30-35% bemorlarda boshlang‗ich davrining artralgik varianti kuzatilib, 
bemorlar kechalari va ertalab yirik bo‗g‗imlarda, mushaklardagi og‗riqlardan 
shikoyat qiladilar, yuqori bo‗lmagan isitma kiradi. Kasallik 50-55% hollarda sariq 
oldi davrining aralash varianti belgilari bilan, xaroratning bir oz ko‗tarilishi bilan 
boshlanadi. Intoksikatsiya va dispeptik belgilar o‗rtacha namoyon bo‗ladi. 10-12% 
bemorlarda periferik qonda eozinofiliya bilan o‗tuvchi, 1-2 kun saqlanadigan terida 
urtikar toshmalar kuzatiladi. 5-7 % hollarda prodramal davri kuzatilmasdan, 
kasallik latent shaklda bo‗lib, zaharlanish belgilari kuzatiladi, teri va skleralarda 
sariqlik, siydik rangini to‗qlashuvi kasallikning dastlabki belgilari sifatida 
namoyon bo‗ladi.
Gepatit B ni sariqlik davri
kasallik belgilarini yaqqol va davomiyligi bilan 
ifodalanadi. Sariqlikni kuchayishi asta-sekin kuzatilib 1-2 hafta davom etishi 
mumkin. Sariqlik davri odatda 3-4 hafta davom etib, klinik belgilarni yaqqolligi va 
davomiyligi bilan boshqa virusli gepatitlardan ajralib turadi. Arterial qon bosimi 
pastlaydi, tomir urishida bradikardiya aniqlaniladi, yurak tonlari bo‗g‗iqlashadi. Til 
karash bilan qoplangan bo‗lib, intoksikatsiya kuchli bo‗lgan holatlarda qalin, 
kirlashgan karash bilan qoplangan bo‗ladi. Jigar sohasida sust va ancha muddat 
davom etuvchi og‗riqdan shikoyat qiladilar. Holsizlik bu davrda saqlanib, ishtaha 
buzilishi to‗la anoreksiyagacha bo‗lishi mumkin. Bemorlarni ko‗ngil aynishi, 
ba‘zida qayt qilishi kuzatiladi. Sariqlik kuchli bo‗lganda terini qichishishi bezovta 
qiladi. Jigar paypaslanganda, kattalashib, zichlanishi, aniqlanadi. Odatda qora taloq 
ham kattalashadi. O‗t pufagiga aloqador belgilar ham musbat bo‗lishi mumkin.
Xolestatik sindromli gepatit B da sariqlik davrining avjida, gepatotsitlarni 
jadal sitolizi fonida (aminotransferazalarni yuqori faolligi, disproteinemiya, timol 
sinamasini ortishi, PTI ni past ko‗rsatkichlari) xolestaz belgilari (terida qichishish, 
giperbilirubinemiyani kuchayishi, ishqoriy fosfataza faolligini ortishi, qonda o‗t 
kislotalari, fosfolipidlar, betalipoproteidlar, xolesterin miqdorini ortishi) paydo 
bo‗ladi. Kam hollarda (asosan keksa yoshli bemorlarda) gepatit B ni sitolitik 
sindromsiz kuchli xolestaz rivojlangan gepatit B ni xolestatik turi rivojlanadi. 

---

118 
Periferik qonda limfomonotsitoz bilan leykopeniya, ba‘zida plazmatik 
reaksiyalar kuzatiladi. EChT - 2-5 mm/s gacha pasayadi, rekonvalessensiya davri 
18-24 mm/s gacha tezlashadi, so‗ngra asoratlar bo‗lmasa, me‘yorlashadi. 
Giperbilirubinemiya gepatit A ga nisbatan ko‗proq va davomiyroq bo‗lib, ayniqsa 
sariqlik davrining 2-3 haftasida kuchayadi. Qon zardobida aminotransferazalar 
(ayniqsa AlAT) faolligi yaqqol ortadi, sulema sinamasi va protrombin indeksi 
pasayadi. Qonni serologik tekshiruvda (IFA) HBsAg, anti- HBs IgM aniqlanadi.