O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti fiziologiya va valeologiya asoslari kafedrasi valeologiya asoslari

Kasallikni yuzaga kelishi
• Virusni organizmga tushganidan boshlab SPİD belgilari paydo bo‘lgunga qadar vaqt o‘rtacha 10 yilni tashkil etadi.
• 10% hollarda kasallik yuqqandan so‘ng birinchi ikki yilida yuzaga keladi
• Yana 10% kishilarda kasallik 12 va undan ko‘p yilda ham yuzaga kelmaydi
• Kasallikni yuzaga kelishi: virus shtammi (turi)ga, organizmning genetik
xususiyatiga, bemorning psixologik holatiga, turmush tarziga va boshqalarga
uzviy bog‘liq.
• OİV infektsiyani OİTS bosqichiga o‘tishida asosiy omil - bu limfotsitlarni Txelper turining jarohatlanishi va kamayib ketishidir.
• Virus ushbu xujayralarda ko‘p miqdora hosil bo‘ladi va ularni o‘limga olib
keladi. T-xelperlar soni asta sekin kamayib boradi, chunki o‘lgan limfotsitlar
o‘rniga yangilari paydo bo‘ladi.
• Ko‘p yillar muvozanat saqlanadi. Lekin borib-borib o‘lgan limfotsitlarni soni
ko‘payib boradi va bu jarayon tezlashadi. Limfotsitlar soni kamayishi
ma‘lum darajaga etgandan so‘ng OİTS kasalligi boshlanadi.
• OİVni avval skrining İFA usulida va keyin tasdiklovchi İB usulida aniqlanadi
• Ushbu tekshiruv usullari faqat maxsus laboratoriyalarda, tayyorgarlikdan o‘tgan mutaxassislar tomonidan o‘tkaziladi
• 90%-95% hollarda OİV infektsiya yuqqandan keyin 3 oy ichida aniqlash
mumkin
• 5-9% hollarda 6 oy ichida aniqlanadi
• 0,5-1% hollarda 6 oydan keyinroq aniqlanishi mumkin
• Respublikada OİVni laboratoriya diagnostikasi uchun sharoit yaratilgan, zamonaviy asbob-uskunalar bilan ta‘minlangan, etishmovchiliklari bo‘lgan laboratoriyalarning asbob-uskunalarini yangilash davlat ta‘minoti dasturiga kiritilgan
Pandemiyani to’xtatishga imkon bermayotgan omillar
• OİV infektsiyali bemor umrining oxirigacha virusni yuqtirish xavfini saqlab
qolishi
• Virusni genetik o‘zgaruvchanligi (mutatsiya) tufayli dunyo bo‘yicha
kasallikni oldini olishga qodir, samarali vaktsinatsiyaning (em dorining)
yo‘qligi
• Kasallik asosan xulq-atvori buzuq shaxslar orasida tarqalishiga moyilligi va
ular bilan samarali ishlash imkoni yo‘qligi
• OİV infektsiyasini tarqalishini butunlay to‘xtatib qoladigan chora- tadbirlarni
dunyo bo‘yicha ishlab chiqishning imkoni bo‘lmaganligi.
• Kasallikni chaqiruvchi virusga samarali ta‘sir etuvchi davolash
vositalarining hozircha topilmaganliga.