“TASVIRIY FAOLIYAT METODIKASI”
FANIDAN O’QUV DASTURI
Fan dasturi O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarini Axborot-metodik ta’minlash
xizmati huzuridagi “O‘quv-metodik birlashmalari”ning 2017 yil ” 31”yiundagi 3-sonli yig‘ilish
bayonnomasi hamda Oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar tayyorlov yo‘nalishlari bo‘yicha
Muvofiqlashtiruvchi kengashning 2017 yil “18” avgustdagi 4-sonli majlis bayoni bilan
ma’qullangan.
Tuzuvchilar:
Mo’minova
Nargiza
Sabitjanovna
–
Toshkent pedagogika kolleji o’qituvchisi
Taqrizchilar:
Xasanova
Shaxnoza
To’xtasinovna
–
Nizomiy nomli TDPUning “Maktab-
gacha va oilaviy ta’lim” kafedrasi katta
o’qituvchisi
Kirish
Maktabgacha ta’lim muassasalari uchun tarbiyachilar tayyorlashda“Tasviriy faoliyat metodikasi”
faniningo’qitilishi muhim o’rin tutadi.Ta’limO’zbekiston Respublikasining“Ta’lim to’g’risida”gi
qonuni, “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” talablari asosida tashkil etiladi. Fan tehnikani tez
suratlarda takominlashuvi hozirgi pedagoglar oldiga ulkan vazifalarni qo’yadi. Bolalarda
fikrlash doiralarini kengaytirish, analiz-sintez, taqqoslash, umumlashtirish shu bilan bir qatorda
kuzatuvchanlikni, nutqini va bilimga qiziqishlarini rivojlantirish lozim, bunda bo`lajak
tarbiyachilar MTM tarbiyalanuvchilariga “Maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga
qo`yilgan Davlat talablari” va “Bolajon” tayanch dasturi,“Bola shaxsiga yo`naltirilgan ta`lim”
asosida bilim berib boradilar. Ushbu dasturlarkollej o`quvchilarinitasviriy faoliyat metodikasi
bo`yicha tushunchalarini rivojlantirish asoslari bilan tanishtirishni ko’zlaydi. Unda MTM-larda
bolalarga kichik yoshdan tasviriy faoliyat asoslari bilan tanishtirishda predmetli va voqeaband
rasm chizish, plastilin (loy) bilan ishlash, applikatsiya, qurish-yasash, tasviriy san`at turlari
haqidagi masalalar qamrab olingan.
II. O’quv fanning maqsad va vazifalari
Fanning maqsadi: O’quvchilarga maktabgacha ta’lim muassasalarida tasviriy faoliyat
metodikasi bo`yicha ishlarini tashkil etish, predmetli va voqeaband rasm chizish, plastilin (loy)
bilan ishlash, applikatsiya, qurish-yasash, tasviriy san`at turlari kabi tushunchalarni o’rgatishga
oid ishlarni rejalashtirish va o’tkazish usullari haqida tushuncha berish. Bolalarning aqliy
faolligini rivojlantirishda tasviriy san`atga nisbatan qiziqish uyg`otish , mustaqillik, aqliy malaka
va ko’nikmalarni egallab olishlari va maktabda muvaffaqiyatli o’qishlari uchun zamin yaratish
fanning asosiy maqsadidir.
O’quv fanning vazifasi: Maktabgacha ta`lim muassasalari yoshidagi bolalarga ta`lim berish
jarayonini, takomillashtirish, bo`lajak tarbiyachining ilmiy va uslubiy ta`minlanganligini, uning
kasbiy tayyorgarligini oshirish;
O`quvchilarda maktabgacha ta`limda“Tasviriy faoliyat metodikasi”ga o’rgatishning nazariy
asoslari, maktabgacha ta`lim muassasasi ishining mazmuni va metodlari haqida bilim berishdan
iborat.
III. O’quv fan bo’yicha o’quvchilarning bilimi, ko’nikma va malakalariga qo’yiladigan
talablar
- “Maktabgacha ta’limga qo’yiladigan davlat talablari” va “Bolajon” tayanch dasturida
berilgan vazifalar asosida turli yosh guruxlarda rasm chizish, plastilin (loy) bilan ishlash,
applikastiya, qurish-yasash, tasviriy san’at, haqidagi bilim berish metodlarini
bilishi;
Predmetli va voqeaband rasm chizish;
- Bezaqli rasm solish, plastilin (loy) bilan ishlash, applikastiya, qurish-yasash ishlarini
tashkil etish;
- Badiiy qo’l mehnati asosida ishlash;
- Qurilish materiallarni konstrukstiyalash;
- Qog’ozdan konsturkstiyalash;
- Qurish-yasash materilalaridan, qurilish materillaridan kostrukstiya hosil qilish;
- Konstruktorlik detallaridan,tabiiy materiallardan konstrukstiyalash;
- Maktabgacha yoshdagi bolalarning tasviriy faoliyat mashg’ulotlarida o’zlashtirish
darajalarining monitoringini mustaqil olib borish ko’nikmalarga ega bo’lish kerak;
IV. Namunaviy mavzular rejasi
№
Fanning bo`limlari va tavsiyalar nomi
Umumiy yo`qlama, soat
H
am
m
as
i
Darlar turi bo`yicha
soatlar taqsimoti
(auditoriya yo`qlamalar)
M
u
st
aq
il
i
sh
i
Jam
i
N
az
ar
iy
(m
a'
ru
za)
A
m
al
iy
L
ab
ar
at
or
iya
is
h
i
S
ye
m
in
ar
lar
K
u
rs
i
sh
i
1-bo’lim.Tasviriy faoliyatga o’rgatishning
metod va usullari
25
20
4
16
5
1. Maktabgacha ta’lim muassasalari va oilada
bolalarni tasviriy san`at turlari bilan tanishtirish.
2
2
2
2. Maktabgacha ta’lim muassasalari va oilada
bolalrni xar tomonlama rivojlantirishda tasviriy
faoliyat ahamiyati.
2
2
2
3. Tasviriy faoliyat turlari haqida bilim berishda
“Maktabgacha ta`limgan qo`yiladigan davlat
talablari”
4
2
4
4. Tasviriy faoliyatga o`rgatish metod va usullarining
qo`llanishi.
3
2
2
1
5. Maktabgacha ta`lim muassasasining turli yosh
guruxlarida bolalarni buyumlarni bosqichma-
bosqich chizishga o’rgatish
3
2
2
1
6. Maktabgacha ta’lim muassasalarining o`rta
guruh yoshidagi bolalarini rasm chizishga
o`rgatish.
3
2
2
1
7. Maktabgacha ta’lim muassasalarining katta
guruh yoshidagi bolalarini rasm chizishga
o`rgatish.
3
2
2
1
8. Maktabgacha ta’lim muassasalarining maktabga
tayyorlov guruh yoshidagi bolalarni rasm
chizishga o`rgatish.
5
4
4
1
2-bo’lim. Maktabgacha ta’lim muassasalarida
plastelin va loydan buyum yasashga o’rgatish.
13
8
1
7
5
9. Maktabgacha ta’lim muassasalari turli guruhlarida
plastilin (loy) bilan ishlash
3
2
1
1
1
10. Maktabgacha ta’lim muassasalari o’rta guruhlarda
plastilin (loy) bilan ishlash.
3
2
2
1
11. Maktabgacha ta’lim muassasalari katta guruhlarda
plastilin (loy) bilan ishlash.
3
2
2
1
12. Maktabgacha ta’lim muassasalari maktabga
tayyorlov guruhlarda plastilin (loy) bilan ishlash.
4
2
2
2
3-bo’lim. Maktabgacha ta’lim muassasalarida
apliyatsiya qilishga o’rgatish.
13
8
3
5
5
13. Maktabgacha ta’lim muassasalari kichik
guruhlarida applikatsiya ishlari.
3
2
2
1
14. Maktabgacha ta’lim muassasalari o`rta
guruhlarida applikatsiya ishlari.
3
2
1
1
1
15. Maktabgacha ta’lim muassasalari katta guruhlarida
applikatsiya ishlari.
3
2
1
1
1
16. Maktabgacha ta’lim muassasalari maktabga
tayyorlov guruhlarida applikatsiya ishlari
4
2
1
1
2
4-bo’lim. Maktabgacha ta’lim muassasalarida
qurish – yasasha o’rgatish.
13
4
1
7
5
17. Maktabgacha ta’lim muassasalari kichik
guruhlarida qurish – yasash.
3
2
2
1
18. Maktabgacha ta’lim muassasalari o`rta guruhlarda
qurish – yasash.
3
2
2
1
19. Maktabgacha ta’lim muassasalari katta guruhlarda
qurish – yasash .
3
2
2
1
20. Maktabgacha ta’lim muassasalari maktabga
tayyorlov guruhlarda qurish - yasash.
4
2
1
1
2
5-bo’lim. Maktabgacha yoshdagi bolalarning
tasviriy faoliyatga o’rgatish va rejalashtirish.
7
6
1
5
1
21
Tasviriy faoliyat turlari bo`yicha mashg`ulotlarni
rejalashtirish
3
2
1
1
1
22
Maktabgacha yoshdagi bolalarning tasviriy
faoliyat turlari bo’yicha mashg’ulotlarda olgan
bilimlarining tahlili.
2
2
2
23
Mashg`ulotlardan tashqari vaqtlarda tasviriy
faoliyatni rejalashtirish
2
2
2
J a m i :
71
50
10
40
21
V. O'quv fani mavzularining mazmuni
1-bo’lim.Tasviriy faoliyatga o’rgatishning metod va usullari.
1-mavzu:Maktabgacha ta’lim muassasalari va oilada bolalarni tasviriy san`at turlari
bilan tanishtirish.
Nazariy mashg’ulot:Maktabgacha ta’lim yoshdagi bolalarning oilada,maktabgacha ta’lim
muassasasida har tamonlama tarbiyalanishida tasviriy faoliyatning ahamiyati. Maktabgacha
yoshdagi bolalarning tasviriy qobiliyatlarini rivojlantirishga tayyorgarlik bosqichlarining
ahamiyati.Tasviriy faoliyat mashg’ulotlarida estyetik idrok etish.Nafosat his – tuyg'ularni
rivojlantirish. Tasviriy faoliyat turlari.
2-mavzu: Maktabgacha ta’lim muassasalari va oilada bolalrni xar tomonlama
rivojlantirishda tasviriy faoliyat ahamiyati.
Nazariy mashg’ulot:Tasviriy faoliyatning boshqa faoliyatlar bilan o’zoro bog’liqligi,oilada
tasviriy faoliyatni rivojlantirish vazifalari.
3-mavzu:Tasviriy faoliyat turlari haqida bilim berishda “Maktabgacha yoshdagi bolalar
rivojlanishiga qo`yiladigan davlat talablari”
Amaliy mashg'ulot:“Maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo`yiladigan davlat
talablari”.Davlat talablari O-7 yoshli bolalarning “Tasviriy faoliyat turlari” bo`yicha
rivojlanganligi, beriladigan bilim, ko`nikma va malakalar taxlili
Amaliy mashg'ulot: Davlat talablari “soha”, “kichik soha” va aniq yo`nalishlar rivojlanishiga
tegishli bo`lgan talab, indikator, ta`limga yondashuv, hayot havfsizligi bo’limlarini taxlil qilish.
4-mavzu:Tasviriy faoliyatga o`rgatish myetod va usullarining qo`llanishi
Amaliy mashg'ulot: Tasviriy faoliyat mashg’ulotlarida naturadan foydalanish,namunadan
foydalanish va turli rasmlardan foydalanish usullari xaqida ma’lumot berish Bolajon tayanch
dasturi asosida qalam ,mo’yqalamdan foydalanib namunalar tayyorlash.Dekorativ xamda
mazmunli rasmlar namunalar tayyorlash.
5-mavzu: Maktabgacha ta`lim muassasasining turli yosh guruxlarida bolalarni buyumlarni
bosqichma-bosqich chizishga o’rgatish .
Amaliy mashg'ulot: Rasm mashguloti uchun materiallar.rasm turlari , MTMda rasm
mashgulotlarini turli yosh guruxda murakkablashuvi ,MTMning kichik guruxlarida bolalarni
buyumlarni bosqichma-bosqich chizishga o’rgatish..
6-mavzu:Maktabgacha ta`lim muassasalarining o`rta gurux yoshidagi bolalarini rasm
chizishga o`rgatish.
Amaliy mashg'ulot: Rasm mashguloti uchun materiallar.rasm turlari , MTMning o’rta
guruxlarida bolalarni buyumlarni bosqichma-bosqich chizishga o’rgatish..Rasm chizishda aylana
, yassi, to`g`ri to`rt burchak va uchburchakli shakllariga ega (meva va sabzavotlar, o`yinchoqlar)
rasmini chizish.
7-mavzu: Maktabgacha ta`lim muassasalarining katta gurux yoshidagi bolalarini rasm
chizishga o`rgatish.
Amaliy mashg'ulot:. Rasm mashguloti uchun materiallar. MTMning katta guruxlarida bolalarni
buyumlarni bosqichma-bosqich chizishga o’rgatish..O`zbek xalq milliy chinni buyumlarini
bezash, naqshlar chizish.
8-mavzu:Maktabgacha ta`lim muassasalarining maktabga tayyorlov gurux yoshidagi
bolalarini rasm chizishga o`rgatish.
Amaliy mashg'ulot:Buyumning asliga qarab rasm solishda uning individual xaraktyerli
byelgilarini tasvirlay olish. Buyumni tasvirlashda umumiy qismidan ayrim bo’laklarga o’tish.
Rasmda tasviriy materiallardan foydalanish, oddiy va rangli qalam, akvarel bo`yoq, quruq va
yog`li qalam, sangvin, gel, ruchka kabilardan foydalanish ko`nikmalarini egallash va bajarish.
Amaliy ish: Maktabga tayyorlov guruhlarida rasm mashg’ulotlari yuzasidan o’tkaziladigan
amaliy ishlar bajarish Bolalarning bezakli rasmlar solishga oid ijodlarini rivojlantirish, ularni
o`zbek halq an`analari asosida naqsh yaratishga o`rgatish. O`zbek xalq milliy chinni buyumlarni
(choynak-piyola, kosa, obdasta, lagan) siluetiga naqshlar (ilmoq, gajak, chiziqchalar tayoqchalar)
chizish.
2-bo’lim. Maktabgacha ta’lim muassasalarida plastelin va loydan buyum yasashga
o’rgatish.
9-mavzu: Maktabgacha ta’lim muassasalari turli guruhlarida plastilin (loy) bilan ishlash
Nazariy mashg’ulot: loy ishlarining o’zga xosligi,o’rgatish vazifalari, mazmuni va olib boorish
usullari.
Amaliy mashg’ulot:Kichik guruxlarda plastilin (loy)bilan ishlash narsa yasashga nisbatan
bolalarda barqaror qiziqishlarni shakllantirish.Oddiy buyumlarni va bir nyecha murakkab
bo’lmagan bo’laklardan narsalar yasash.
10-mavzu:Maktabgacha ta`lim muassasalari o’rta guruxlarda plastilin (loy) bilan ishlash
Amaliy mashg’ulot:Maktabgacha ta`lim muassasalari o’rta guruxlarda bolalar loy
ishlarining o’zga xosligi,o’rgatish vazifalari, mazmuni. Bolajon tayanch dasturini o’rganish, turli
metod va usullaridan foydalanib ijodiy ish bajarish.
11-mavzu:Maktabgacha ta`lim muassasalari katta guruxlarida plastilin (loy) bilan ishlash
Amaliy mashg’ulot:Maktabgacha ta`lim muassasalari katta guruxlarida plastilin (loy)
ishlarining o’zga xosligi,o’rgatish vazifalari, mazmuni. Bolajon tayanch dasturini o’rganish, turli
metod va usullaridan foydalanib ijodiy ish bajarish.
12-mavzu: Maktabgacha ta`lim muasasasalari maktabga tayyorlov guruhlarida plastilin
(loy) bilan ishlash.
Amaliy mashg’ulot: Maktabga tayyorlov guruhlarida plastilin (loy) bilan ishlash. Sodda shakilli
narsalar va xalq ustalari an`analariga asosan, bir muncha murakkab sopol o`yinchoqlar yasash
yo’llarini o’rgatish.Haykaltaroshlik pichoqchasi yordamida bir bo’lak loydan buyum yasashda
texnik usullarni ko’rsatish va yasash.
3-bo’lim. Maktabgacha ta’lim muassasalarida apliyatsiya qilishga o’rgatish.
13-mavzu:Maktabgacha ta’lim muassasalari kichik guruhlarida applikatsiya ishlari.
Amaliy ish. Maktabgacha ta’lim muassasalari kichik guruhlarida applikatsiya ishlari.guruhlarda
yelimsiz appliatsiya Pahmoqli yoki magnit doskada turli ranglardagi doiracha shakllarini qo`yib
chiqib applikatsiya hosil qilish.( barcha mashg’ulotlarda bolalar kattalar tomonidan qilib berilgan
tayyor shakllarni qog’ozga to’g’ri, turli xil joylashishda terib chiqib va yopishtirsh.
14-mavzu:Maktabgacha ta’lim muassasalari o`rta guruhlarida applikatsiya ishlari.
Nazariy mashg’ulot:Applikatsiyaga qiziqishni rivojlantirish, bunda turli tasviriy ifodalarni
yaratishga, applikatsiya imkoniyatlaridan kengroq foydalanishga e`tibor berish. Bolalarni
qaychini to`g`ri ushlash va qirqish malakalarini rivojlantirish. Kyerakli jihozlarni stol ustida
tarqatish. Oilada bola bilan yakka ishlash xaqida ma’lumot berish.
Amaliy ish: Qaychini to’g’ri ushlash va uni ishlatishni, avval ensiz so’ngra enliroq tasmalarini
qirqishni, qirqilgan tasmalardan turli buyumlar tasvirini tuzish va yyelimlashni o’rgatish.
Alohida qismlardan tarkib topuvchi narsalar gilamcha, lagancha, likopcha, dastrumolcha
,o’simlik va gyeomyetrik shakllardan naqsh eskizini ishlash.
15-mavzu:Maktabgacha ta’lim muassasalari katta guruhlarida applikatsiya ishlari.
Nazariy mashg’ulot: Maktabgacha ta’lim muassasalari katta guruhlarida applikatsiya
ishlarining o’zga xosligi,o’rgatish vazifalari, mazmuni. Bolajon tayanch dasturini o’rganish, turli
metod va usullarini o’rganish.
Amaliy ish:Dastur vazifalarining murakkablashuvi. Qirqib yopishtirish davomida qog’ozlarni
buklab qirqish malakalarini rivojlantirish va bajarish.
16-mavzu:Maktabgacha ta’lim muassasalari maktabga tayyorlov guruhlarida applikatsiya
ishlari.
Nazariy mashg’ulot: Maktabga tayyorlov guruhlarida applikatsiya ishlarining o’zga
xosligi,o’rgatish vazifalari, mazmuni. Bolajon tayanch dasturini o’rganish, turli metod va usullarini
o’rganish.Dastur mazmunining izchzilik bilan murakkablashishi.
Amaliy ish: Bir kyesishda bir qator yaxlit ko’rinishini qirqish usulini o’zlashtirish. Garmoshka
tarzida. Taxminiy mavzular o’zlari mavzu tanlaydilar.
4-bo’lim. Maktabgacha ta’lim muassasalarida qurish – yasasha o’rgatish.
17-mavzu:Maktabgacha ta’lim muassasalari kichik guruhlarida qurish – yasash.
Amaliy ish:O’yinchoqning hajmiga moslashtirib qurish – yasash, o’rgatish myetodlari,hajmiga
ko`ra ajratishga o`rganish,qurish-yasash ishlarini amalda bajarish.
18-mavzu:Maktabgacha ta’lim muassasalari o`rta guruhlarda qurish – yasash.
Amaliy ish: Qurish – yasashda “Bolajon” tayanch dasturi taxlili. Bolalarning qurish-yasash
materiallarini farqlash va ularning kata-kichikligi va hajmiga moslab uyg`unlashtirishni bilish va
tayyorlash.
19-mavzu:Maktabgacha ta’lim muassasalari katta guruxda qurish – yasash.
Amaliy mashg’ulot: Qurish – yasashda “Bolajon” tayanch dasturi taxlili. buklash yo’li bilan
yasash, tayyor andoza bilan ishlash, oddiy andozalarni tayyorlash.
20-mavzu:Maktabgacha ta’lim muassasalari maktabga tayyorlov guruxlarida qurish –
yasash.
Nazariy mashg’ulot: Yirik va mayda qurilish matyeriallaridan turli qurilishlarni qurish. Turli
«Konstruktor» o`yinlaridan foydalanish. Qurish – yasashda o’xshashlikni ko’rsata olish.
“Bolajon” tayanch dasturi taxlili.
Amaliy mashg’ulot: “Bolajon” tayanch dasturi taxlili.Matyerialning xususiyati, shakl asosida
tashlandiq va tabiiy matyeriallardan o’yinchoqlar yasash. Tashlandiq matyerial va qog’ozdan
xarakatli o’yinchoqlar yasash.
5-bo’lim. Maktabgacha yoshdagi bolalarning tasviriy faoliyatga o’rgatish va
rejalashtirish.
21-mavzu: Tasviriy faoliyat turlari bo`yicha mashg`ulotlarni rejalashtirish.
Nazariy mashg’ulot: Turli yosh guruhlarda tasviriy faoliyat turlari bo'yicha ishlarini
rejalashtirish, “Bolajon” tayanch dastur talablari asosida mashg’ulotning davomiyligi , xaftasiga
necha marta o’tilishi, xaftaning faqat o‘rta kunlari va kunning birinchi qismiga rejalashtirilishi
xaqida ma’lumot berish.
Amaliy mashg'ulot: Tasviriy faoliyatga turlari bo`yicha bilim berishda asosiy o’quv shakli
ekanligi;. Turli guruhlarda mashg’ulotning mazmuni,hamda olib botish bo’yicha
mashgulor ishlanmasi tayyotlash.
22-mavzu:Maktabgacha yoshdagi bolalarning tasviriy faoliyat turlari bo’yicha
mashg’ulotlarda olgan bilimlarining tahlili.
Amaliy mashg’ulot:Maktabgacha yoshdagi bolalarning tasviriy faoliyat bo`yisha rivojlanish
ko`rsatkichlarini tahlil qilish. Mezonlar kichik, o`rta, tayyorlov guruhlari bo`yicha
aniqlanishi.Tasviriy faoliyat mashg`ulotlarida olingan bilimlarini bir kunlik ish reja namunasida
boshqa faoliyatlarda mustahkamlab borilishini rejalashtirish.
23-mavzu: Mashg’ulotdan tashqari vaqtlarda tasviriy faoliyat.
Do'stlaringiz bilan baham: |