|
Xizmat doirasini kengaytirish — ishchi-xodimlarga kompaniyaning kundalik ishlarida ishtirok etishlari uchun katta imkoniyatlarning berilishi.
Maqsadlarga erishishdagi ishtirok — komanda ishidagi muvaffaqiyatli natijalari evaziga muntazam ravishda pul mukofotlarining olinishi.
Kompaniya kadrlar qо‘nimsizligi va mehnat unumdorligining umumiy pasayishi kabi muammolarga hamisha duch kelaversa, keskin choralar kо‘rish zarur bо‘ladi. Firma rahbariyati firmani yaxshi holatga keltirish uchun ehtimol, maqsad, strategiya va tashkillashtirish madaniyatini qaytadan kо‘rib chiqishi lozim bо‘lar. Bunday о‘zgarishlar osonlikcha kechmaydi. Ular firmadagi barcha ishchilarni qamrab oladi, lekin foydali natija keltirish garovini bermaydi. Agar ular, ana shu о‘zgarishlar davridan bir amallab о‘tib olsalar, komandaga kerakligi hissi va yangi maqsadni ilg‘ay bilish imkoniyatiga ega bо‘ladilar, bu esa asoslanishning kuchli vositasidir.
Tashkillashtirish ishlariga yо‘nalgan asoslantirish uslublarining kо‘pchiligi bir xil kategoriyaga tо‘g‘ri keladi: ishchilarning xizmat doirasini kengaytirish, kompaniyaning kundalik ishlarida ishtirok etishlari uchun katta imkoniyatlar berish.
"Jamoa bо‘lib boshqarish" nomi ostida mashhur bо‘lgan ushbu uslublarni, ilk bor "Federal Express" kompaniyasi qо‘llagan. Bu kompaniya xodimlariga ishga qabul qilish va ish joyidan yuqori lavozimga kо‘tarishda qarorlar chiqarishda ishtirok etish, mahsulot sifatini nazorat qilish guruhlarida ishlash, kadrlar masalasida va tezkor qaror qabul qilish ishlarida rahbariyat bilan birgalikda ishlash uchun о‘z vakillarini tanlash, о‘zi xohlagan taftish bо‘limiga shikoyatlar qilish huquqlari berilgan. Kompaniya ishlariga xodimlarni jalb etishning shu kabi uslublari, tashkilotda birdamlik muhitining qaror topishiga yordam beradi.
Ishchilarning xizmat doirasini kengaytirishning asosiy uslubi - о‘z-о‘zini boshqarishga asoslangan ishchi komandalarini shakllantirish. Bunday komandalar, о‘z vazifasini о‘zi belgilay oladigan, ularni hal etish yо‘lida yangi yechimlar topa oladigan, о‘z ishini о‘zi boshqara oladigan xizmatchilardan iborat guruhlardan tashkil topgan. Ana shu uslubdan foydalanadigan kompaniyalarda о‘tkazilgan sо‘rovlar shuni tasdiqladiki, bunday komandalar turli yо‘llar bilan tashkil etilib, ulardagi xizmatchilar soni 6 tadan 32 gacha bо‘ladi. Mazkur komandalarning muvaffaqiyatli ishi tufayli ishchi kuchiga ketadigan xarajatlar miqdori kamayib, mehnat unumdorligi oshgan, mahsulot sifati va ishchilarning ma’naviy ruhi kо‘tarilgan. Bu uslubni qо‘llashdagi asosiy qiyinchiliklar mazkur tizimdan foydalana bilmaslik, ishchilarning rahbariyatga ishonchsizligi va menejerlarning qarshiligi bilan bog‘liq bо‘lishi mumkin.
Albatta, agar ishchi komandalarining g‘oyalari maxsus haq tо‘lash dasturlari bilan qо‘llab-quvvatlanmasa, ular chiqarayotgan mahsulot unumdorligining pasayishi muqarrar. Ana shunday dasturlardan biriga misol sifatida maqsadlarga erishishdagi ishtirokni keltirish mumkin. Uning mohiyati shundaki, pul mukofoti komanda ishining natijalariga bog‘liqdir. Bunday mukofotlar, odatda, oyda bir marta beriladi.
Moliyaviy rag‘batlantirishning yana bir kо‘rinishi — kompaniya aksiyalaridan bir qismini berish. Bu dasturlarning maqsadi — odamlarga, ularning mehnat faoliyati va pul mukofotlari orasidagi bog‘liqlikni namoyish etish.
Ba’zi kompaniyalar о‘z ishchilariga firmani birgalikda boshqarish imkoniyatini ham beradilar. Xizmatchilarning xususiy mulkiga aylangan firmalarda "yopilish" xavfi kamroq bо‘ladi. Jumladan, pochta va maishiy mollarni ishlab chiqaruvchi "Manno" firmasi, о‘zining xizmatchilariga tegishlidir. Jamoaning har bir a’zosi sotilish miqdori va firma daromadini doimo nazorat qilish imkoniyatiga ega bо‘lib, bu hol ularga о‘z kompaniyalari faoliyatidan qoniqishlariga hamda о‘zlarining shaxsiy muvaffaqiyatlarini о‘rtaga qо‘yib, eng unumli asoslangan strategiyadan daromad olishlariga olib keladi.
Xulosa
Yuqorida kо‘rilgan masalalarga xulosa yasaydigan bо‘lsak, birinchi navbatda shuni aytish kerakki, IRMda motivasiya nazariyasidan amaliyotda foydalanish - eng avvalo, inson omili masalasiga qaratilgandir. Chunki insonlarning о‘zlari mashg‘ul bо‘lgan ishlari, mehnat jarayonlarida faol qatnashishlari, ish sifatining о‘sishi - korxonada yaratilgan shart-sharoitlar mehnat motivasiyasiga bevosita bog‘liqdir. Biz yuqorida kо‘rib о‘tgan uslublarni nafaqat G‘arb mamlakatlari yoki Yaponiya kabi rivojlangan mamlakatlarda qо‘llash yuqori darajada mehnatni tashkil etish imkonini beradi, balki, hozirgi kunda О‘zbekiston sharoitida shulardan unumli va kerakligicha foydalanish mumkin. Biz uchun yangi bо‘lgan bozor iqtisodiyoti sharoitida insonlarni о‘z mehnatlariga qiziqtirish, korxona va firmalarda mehnatga butunlay yangicha yondoshish - bо‘larning hammasi ertangi kun muvaffaqiyatlarining garovi bо‘lib qoladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
