Sanoat iqtisodiyoti va menejmenti

Tayanch so‘z va iboralar
 
Ish xaki – mexnat bozorida ish kuchini sotuvchi bilan uni oluvchi o‘rtasida 
kelishilgan narx. Ish xaki asosiy ish xaki (ishlangan vaqt uchun to‘langan), 
qo‘shimcha ish xaki (ishlanmagan vaqt uchun, ammo qonun bo‘yicha 
olinadi) va mukofotlar tashkil topadi. 
Tarif tizimi – mexnat muraqqabligi va sharoitiga qarab xak to‘lash darajasini 
aniqlash uchun qo‘llaniladigan normativlar to‘plamasi. 
Tarif setka – qo‘llaniladigan razryadlarga mos, to‘g‘ri keladigan xak to‘lash 
darajasini aniqlash shkalasi. 
Tarif stavka – davlat tomonidan ishchilar malakasi (razryadi), ish turi va 
sharoitiga qarab vaqt birligi uchun (soat, kun, oy) belgilangan xak miqdori. 
Rassenka (ishbay) – 1 o‘lcham maxsulot uchun hisoblangan xak miqdori: 
R=(T
st6
*T
sm
)/ N
i/ch(sm)
. 

---

Minimal ish xaki – tarif setkasining “0” razryadga to‘g‘ri keladigan (tarif 
koeffitsienti 1-ga teng) davlat tomonidan belgilangan ish xakining eng 
kam miqdori. 
Sof ish xaki – ish xakidan soliqlar, ijtimoiy sug‘urta to‘lovlari, xar xil badal 
pullari chegirib olingan, so‘ng qoladigan va ishlovchining qo‘liga naqd 
tegadigan xak. 
Nazorat savollar
 
Bozor munosabatariga o‘tish sharoitida ish xakini ratsional tashkil qilish 
asosiy tamoyillarining mohiyati. 
Sanoat xodimlar ish xakini boshqaruvida tarif tizimning roli? 
Mehnat xaki shakllari va tizimlar mazmuni hamda ularning xususiyatlari? 
YATS kiritilishining maqsadi, vazifasi va strukturasi? 
“Ish xaki” tushunchasi va sanoat xodimlarining mexnat xaki fondining 
xisobi? 
Bayram, dam olish kunlar, tungi vaqtda ishlovchilar uchun ko‘zda tutilgan 
qo‘shimcha kafolotlar? 
Ish xaki darajasiga mexnat sharoitlarining ta’siri? 

---