Tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi “maktabgacha, boshlang‘ich va maxsus ta’lim metodikalari’’

• Oʻz-oʻzini tarbiyalash zarurati, bir tomondan, oʻqitishning oʻziga xos xususiyati, uning ijtimoiy roli, ikkinchi tomondan, pedagogik ish sharoitining doimiy oʻzgarishi bilan bogʻliq boʻlgan hayotiy ta’limning haqiqati va tendentsiyalari bilan belgilanadi. Jamiyat ehtiyojlari, ilm-fan va amaliyot evolyutsiyasi, odamga qoʻyiladigan doimiy talablar, uning oʻzgaruvchan ijtimoiy jarayonlar va vaziyatlarga tez va yetarli darajada javob berish qobiliyati, oʻz faoliyatini qayta tuzishga tayyorligi, yangi, murakkab muammolarni mohirlik bilan hal qilishi.

• Oʻz-oʻzini tarbiyalashning ma’nosi kognitiv faoliyatni qondirishda, oʻqituvchining ehtiyojining ortishida, umrbod ta’lim orqali oʻzini anglashda namoyon boʻladi. Oʻz-oʻzini tarbiyalashning mohiyati aqliy mehnat texnikasi va madaniyatini, muammolarni bartaraf etish qobiliyatini, mustaqil ravishda oʻz ustida ishlash, shu jumladan kasbiy mahoratni egallashdir.

• Oʻz-oʻzini tarbiyalash tamoyillariga quyidagilar kiradi: umuminsoniylik, uzluksizlik, maqsadga muvofiqlik, yaxlitlik, umumiy va professional madaniyatning birligi, individuallik, oʻzaro bogʻliqlik va uzluksizlik, mavjudlik, oldindan sezuvchanlik, kompensatsion xarakter, pastdan yuqori darajalarga oʻtishning doimiyligi, oʻzgaruvchanlik.

• Oʻz-oʻzini tarbiyalash muammosi nafaqat oʻqituvchilarga, balki oʻquvchilarga ham tegishli. Maktab oʻquvchilarini jiddiy mustaqil ishlarga tayyorlash alohida ahamiyatga ega. Zamonaviy maktabning maqsad va vazifalarini amalga oshirish toʻgʻridan - toʻgʻri oʻquvchilarning bilimga boʻlgan qiziqishini oshirish, izlanuvchanlik va kognitiv faolligini, intellektual qobiliyatini, ma’lumotni oʻzlashtirish usullari va uni harakatga aylantirish bilan bogʻliq.

• Maktab oʻquvchilarini oʻz-oʻzini oʻqitish va oʻz-oʻzini tarbiyalashga oʻrgatish zarur. Bu aqlning fazilatlarini rivojlantirishni talab qiladi: mustaqillik, kuzatish, qiziquvchanlik, savollar berish va mantiqiy muammolarni hal qilish, muammoli va izlanishli vazifalarni bajarish, tajribalar oʻtkazish, tajribalarda ishtirok etish, natijalarni solishtirish va tahlil qilish, olingan ma’lumotlarni umumlashtirish va xulosalar chiqarish.