Ва туризм ўқув қўлланма Тошкент – 2008 йил

Фаннинг мақсади. Ўлка ва халқ ўтмишини энг қадимги даврлардан то ҳозирга қадар ривожланиб боришининг энг муҳим жиҳатларини ўрганиш, тадқиқ этиш ҳамда уларни ўқувчи ёшларга тушунтириш орқали уларда мозийга ҳурмат, Ватан ва халққа муҳаббат, бугунги мустақиллик кунларимизни қадрлаш, келажаги буюк юртимизнинг истиқболига ишонч каби туйғуларни шакллантиришдан иборат.
Талаба ёшлар ушбу фан билан танишиш орқали ўзлари яшаётган ўлка – Ўзбекистон ҳақида, шунингдек, халқ ўтмиши, бугунги ҳаётига алоқадор муҳим маълумотларга эга бўладилар. Гўзал диёримиз, унинг бой ўтмиши, мустақиллик даврида амалга оширилаётган кўплаб бунёдкорлик ишларига доир тафсилотлар билан танишиш орқалигина кишиларда, айниқса ёш авлодда ҳаётга муҳаббат ва масъуллик, юртга садоқат туйғулари шаклланади.


I.2-§. Ўлкашуносликнинг турлари ва қадимги ёзма манбалари

«Тарихий ўлкашунослик ва туризм» муҳим ижтимоий – сиёсий, маданий-маърифий, ўқув-тарбиявий аҳамиятга эга фан ҳисобланади. Айниқса, миллий қадриятларни аниқлаш ва оммалаштиришда унинг ўрни алоҳида ажралиб туради.

Тарихга назар ташласак, ўз ўлкасини севиб, унинг тупроғини ардоқлаган аждодларимиз- ҳалқимиз кўз ўнгимизда намоён бўлади. Зардўштийликнинг муқаддас китоби – «Авесто»да ҳам таъкидланганидек: «Ҳар бир инсон учун ўзи туғилиб ўсган замин, мамлакатни муқаддас билмоғи шартдир». Шунинг учун ҳам Ватанни севмоқ иймондандир, деймиз. Зотан, она юрт фарзандлари учун Ватанни севиш, унинг тарихини ўрганиш, дилга жо этиш муқаддас бурч ҳисобланади.
Тарихий ўлкашунослик ўзининг ташкилий шаклига кўра қуйидаги учта турга бўлинади:
1. Илмий ёки давлат ўлкашунослиги.
2. Жамоат ўлкашунослиги.
3. Мактаб ўлкашунослиги.
Ўлкашуносликнинг ҳар учала тури ўзаро бир-бири билан алоқадор бўлиб, бири иккинчисини тўлдиради.
Давлат ўлкашунослиги: билан республика тарихий ва маданий ёдгорликларни муҳофаза қилиш ҳамда улардан фойдаланиш қўмиталари, махсус музейлар, Республика Фанлар академияси қошидаги Тарих, Археология илмий-тадқиқот институтлари шуғулланади. Шунингдек, тадқиқот маълумотлари тўпланади, топилмалар махсус музейларда кўргазмаларга қўйилади.