Viii bob. Menejmentda axborot va kommunikatsiyaning roli

8.5-chizma. Tashkiliy kommunikatsiyaning tasnifiy chizmasi.

Tashkilot va muhit o'rtasidagi kommunikatsiya. Tashkilot faoliyatiga ta’sir ko‘rsatadigan omillarga tashkilotning kommuni- katsion ehtiyojlari bog‘liq. Tashkilotlar tashqi muhit bilan kommu­nikatsiya uchun turli vositalardan foydalanadilar. Jste’molchilar bi­lan reklama orqali munosabatda, davlat boshqarmalari bilan hisobot yordamida muloqotda boMishadi. Lobbistlardan foydalanib, qonun- larga ta’sir ko‘rsatadilar.
Boshqaruv pog'onalari va bo'linmalar o‘rtasidagi kommu­nikatsiya. Tchki kommunikatsiya — korxona ichidagi bo‘limlar o‘rtasidagi, korxona ichki faoliyatini yurgizish uchun zarur bo‘lgan axborotalmashinuvitushuniladi.Tashkilotdavertikal hamda gorizon- tal kommunikatsiyalar farqlanadi. Vertikal kommunikatsiya yuqori- dan pastga va pastdan yuqoriga yo‘nalgan bo‘ladi. Axborot tashkilot ichkarisida bosqichdan-bosqichga vertikal kommunikatsiya chega- rasida harakat qiladi. U pastga yo‘nalgan, ya’ni yuqori bosqichdan quyiga yuboriladigan (joriy masalalar, topshiriqdagi o‘zgarishlar va h.z.) va yuqoriga yo‘naltirilgan bo‘ladi. Quyi bosqichdan yuqoriga yo‘nalgan axborot unumdorlikka katta ta’sir ko‘rsatadi. eng quyi bosqichda yaratilgan narsa barcha oraliq bosqichlardan o‘tib, eng yuqoriga ko‘tarilishi kerak. Yuqoriga yo‘nalgan axborot odatda hi­sobot, taklif, tushuntirish xatlari ko'rinishida bo‘ladi.
Gorizonlal kommunikatsiya bo‘limlar o‘rtasida axborot almashuvi vazifa va harakatlami bir yo‘nalishda muvofiqlashtirish uchun zarur. Tashkilotlar pastga yoki yuqoriga yo‘nalgan axborotdan tashqari gorizontal kommunikatsiyaga ehtiyoj sezadilar.
Rahbar va bo ‘ysunuvchi о ‘rtasidagi kommunikatsiyalar vertikal axborot almashinuviga misol bo‘iib xizmat qiladi. Bu bo'ysunuvchilarga vazifalami, imtiyozlar va kutilayotgan natijalami tushuntirib berish, bo‘lim vazifalarini yechishda ulami jalb qilishni ta’minlash va h.k.
Rahbar va guruh о ‘rtasidagi kommunikatsiya rahbarga guruh harakatlari samaradorligini oshirishga imkon beradi.
Norasmiy kommunikatsiyalar — bu mish-mishlar tarqaladigan kanal. Har qanday yashirin yo‘l bilan olingan axborot, norasmiy tarqalgan (sartaroshxonada, choyxonada) noaniq axborot mish-mish hisoblanadi. Mish-mish kanallari bo‘yicha axborot tez tarqaladi va rahbarlar ulardan foydalanadilar. Ko‘pincha mish-mishlar to‘g‘ri bo‘lib chiqadi.
Axborotalmashuvitashkilotlardako‘pinchasamaraliemas.Ko‘p hollarda axborot noto‘g‘ri tushuniladi va muloqotdagilar bir kelishuvni kelishmaydi. Bunday samarasizlikning sababi kommunikatsiya — axborot almashinuvi ekanligini unutishdir. Almashuv jarayonida har ikkala tomon aktiv rol o‘ynaydi. Masalan, rahbar xizmatchiga vazifani tushuntirishi, bu almashuvning boshlanishi. Xizmatchi rahbar kutayotgan natijaga nisbatan qanday tushunganini bildirishi kerak. Axborot almashuvi bir tomon axborotni taklif etib, boshqasi qabul qilganda sodir bo‘ladi. Shunday bolishi uchun kommunikatsiya jarayoniga katta e’tibor berish kerak.