|
7- amaliy mashg’uloti.
Mavzu : Kontsentratorlar va kommutatorlar, ularning xillari hamda vazifalari.
Ishdan maqsad: Kontsentratorlar va kommutatorlar, ularning xillari hamda vazifalarini amaliy o’rganish.
Topshiriq: 1. O’tilgan ma’ruza matni va tavsiya etilgan adabiyotlardan mavzuga oid bilimlarni takororlash.
2. Xisobot tuzing va unda keltirilgan bayon asoslarini aytib bering.
Nazariy qism
Repiterlar va konsentratorlar
Ethernet tarmog'ida repiter va konsentratorlarni ishlatish shart emas. 10 BASE 2 va 10 BASE 5 segmentlari asosidagi katta bo'lmagan tarmoqlar ularsiz ishlay oladi. Bunday segmentlarni bir nechtasini o'z ichiga olgan tarmoq uchun sodda repiterlar zarur. Uzatish muhiti sifatida o'ralgan juftlik yoki shisha tolali kabel tanlansa, albatta, konsentratorlar (agarda, albatta tarmoqqa ikkita emas, loaqal uchta kompyuter ulansa) zarur. Fast Ethernet tarmog'i uchun konsen- trator so'zsiz zarurdir.
Repiter va repiterli konsentratorlarning vazifasi. Repiterlar (povtoriteli— takrorlovchilar), yuqorida aytib o'tilganidek, ularga kelgan (portlariga kelgan) signallarni qaytadan tiklaydi, amplitudasini va shaklini avvalgi holiga keltirib tiklaydi, bu esa, tarmoqning uzunligini oshirish imkonini beradi. Xuddi shunday ishni oddiy repiterli konsentratorlar ham amalga oshiradi. Ethernet va Fast Ethernet konsentratorlari bu asosiy vazifasidan tashqari, yana qator vazifalarni, ya'ni tarmoqdagi oddiy xatoliklarni aniqlash va bartaraf qilish vazifasini ham bajaradi. Bu xatoliklarga quyidagilar kiradi:
yolg'on o'tkazish (FCE — False Carrier Event — lojnaya nesuhaya);
ko'p turdagi kolliziyalar (ECE — Excessive Collision Error — mnojestvenno’e kollizii);
cho'zilib ketgan uzatish (Jabber — zatyanuvshayasya peredacha).
Ko'rsatilgan xatoliklarning hammasi abonent qurilmalarining nosozligidan kelib chiqadi, ya'ni xalalning yuqori darajasidan va kabeldagi to'siqlardan, razyom kontaktlarida yaxshi ulanish bo'lmasligidan va hokazolar.
Yolg'on o'tkazish holati konsentrator o'z portlarining biri (abonent yoki segment) dan axborot oqimining boshlanishini chegaralovchi ma'lumoti bo'lmagan axborotlarni qabul qila boshlagan vaziyatda hosil bo'lgan bo'ladi (ya'ni kadr boshlan- ganligi haqidagi belgi). Agarda, uzatilish boshlangandan so'ng ma'lum vaqt oralig'ida kadr kelmasa (Fast Ethernet uchun 5 mks, Ethernet uchun 50 mks), u holatda konsentrator kafolatlangan kolliziya holatini aniqlashlari uchun qolgan hamma portlarga «tiqilish» (probka) signalini jo'natadi. Bu signalning davri ham, shuningdek, 5 yoki 50 mks ni tashkil qiladi. Aniqlangan portni «Aloqa turg'un emas» (Link Unstable — svyaz neustoychiva) holatiga o'tkazib va uni uzib qo'yiladi, qaytadan bu portni konsentrator tomonidan yoqib qo'yish faqat to'g'ri, to'liq va yolg'on o'tkazish holatisiz paket kela boshlagandan keyingina amalga oshiriladi.
Bir portda 60 dan ziyod kolliziya holati ketma-ket aniqlan- gandan so'nggina shu portda ko'p turli kolliziya holati qayd qilinadi. Konsentrator har bir portda kolliziya holatini sanab boradi, kolliziyasiz paket olinganida esa, sanoq qurilmaning qiymatini kamaytiradi. Ko'p turli kolliziya qayd qilingan port o'chirib qo'yiladi va unda berilgan vaqt oralig'ida (5 mks Fast Ethernetda, Ethernet uchun 50 mks) kolliziya holati qayd qilinmasa, yana konsentrator tomonidan ulab qo'yiladi.
Cho'zilib ketgan uzatish holati, Fast Ethernetda 400 mks.dan yoki Ethernetda 4000 mks.dan ortiq holatda qayd qilinadi. Bu vaqt paketning uzatilishi mumkin bo'lgan uzunligidan uch hissa ko'pdir. Bunday cho'zilib ketish holati qayd qilingan port o'chirib qo'yiladi va u holat tamom bo'lgandan so'nggina qaytadan ulanadi.
Konsentrator ko'rib chiqilgan vazifalardan tashqari yana tarmoqda har qanday kolliziya holatlarini aniqlashga imkon yaratadi. Konsentrator portlariga «probka» signalini uzatish 32 bitli oraliqda uzatish bilan kuchaytiradi. Natijada, hamma segmentning, paket uzatayotgan hamma abonentlari, albatta, kolliziya holatini qayd qiladi va o'z uzatishlarini to'xtatadi.
Shunday qilib, eng oddiy repiterli konsentrator ham ancha murakkab qurilmadan iborat, chunki unda avtomatik ravishda ba'zi buzilishlar va vaqtinchalik hosil bo'lgan nosozliklarni tiklash imkoniyati mavjud. Ya'ni konsentrator faqat tarmoq kabellarini ulash joyi bo'lib qolmay, u axborot almashish sharoitini yaxshi- lash, tarmoq unumdorligini vaqt-vaqti bilan nosoz yoki ravon ishlamayotgan tarmoq qismlarini o'chirib qo'yish orqali oshirishda aktiv ishtirok etadi.
Xuddi tarmoq adapterlari singari konsentratorlar va repiterlar ham bir va ikki tezlikli bo'lishi mumkin. Tarmoqda katta erkinlik bo'li- shi uchun aynan loyihalash davrida ikki tezlikka ega (10G’100 Mbit/s) konsentrator va repiter tanlash kerak.
Odatda, ko'pincha repiter va konsentratorlar alohida blok ko'rinishida ishlab chiqariladi, ularda elektr manbayi ichki yoki tashqi bo'lishi mumkin. Ba'zi konsentratorlar oldindan belgilangan turidagi aniq sonli tarmoq segmentlarini ulashga hisoblangan (masalan, 10 BASE 2 ning to'rtta segmentiga yoki 10 BASE-T ning sakkizta segmentiga mo'ljallangan). Ancha narxi qimmat boshqa konsentratorlar esa, kengaytirish imkoniyati mavjud, deb yuritiluvchi (Stackable — narahivaemo’e), tarmoqning berilgan tuzilishiga erkin moslasha oladigan modul tuzilishida bo'ladilar. Bu holda konsentrator karkasiga (stek) joylanadigan bir necha modullar (odatda, 8 ta) o'rnatilgan bo'lishi mumkin, ularning har biri bir yoki bir nechasiga qaysidir razyom turiga mo'ljallab tanlangan tegishli kabel turini ulashga moslangan razyom o'rnatilgan bo'ladi (masalan, BNC, AUI, RJ—45, ST razyomlari). Odatda, ulanadigan segmentlar soni (konsentrator portlari) to'rtga bo'linadigan qilib olinadi: 4; 8; 12; 16; 20; 24, ya'ni tarmoq segmentlar sonini oshirish imkoniyati bor konsentrator, masalan, 192 ta porti bilan aloqa o'rnata oladi (sakkizta modulning har biri 24 ta segmentga mo'ljallangan). Shunday konsentratorning tuzilish chizmasi 7.3-rasmda keltirilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
