Fiziologiya

Ishdan maqsad. O`t suyuqligini yog`larga ta`siri.
Ish anjomlari: shtativ, lupa, buyum shishalar, probirka, tomizgich, suv, fil’-tr qog’oz, o’simlik moyi, yangi o’t suyuqligi
Ishning borishi: o’tning yog’larga ta`sirini ikkita usul yordamida kuzatish mumkin.
1-usul. Buyum oynasining biriga 1 tomchi suv va ikkinchisiga bir tomchi o’t suyuqligi tomiziladi. Har bir tomchiga o’simlik moyidan ozgina qo’shilib aralash-tiriladi va ikkala tomchi lupa ostida ko’riladi.
2-usul. Ikkita fil’tr qog’ozi olinadi, ularning biri suv bilan ikkinchisi o’t suyuqligi bilan ho’llanadi. Voronka shaklidagi fil’tr qog’ozlarii shtativdagi probirkalarga o’rnatiladi va ularga 10 mldan o’simlik moyi quyiladi.Oradan 45 mi-nut o’tgach fil’trlanib o’tgan moy ning miqdori ikkala probirkada o’lchanadi.
Nazorat savollari.
1.Me`da shirasidagi fermentlarning xususiyatlarini aniqlashni sxemasini chizing.
2 Me`dadaning funktsiyalari.
3. Me`da shirasining tarkibi va ahamiyati.
4. Me`da sekretsiyasining fazalari, ularning boshqarilishi.
5. O’tning yoglarga ta`siri mexanizmini tushuntiring.
TEST
1. Hazm shiralaridagi gidrolazalar:
1. proteaza 2. Insulinaza 3. Lipazar 4. Karbogidraza 5. xolinesteraza
A)1 3 4 B)1 2 3 S)2 3 4 D) 2 4 5
2. Ovqat hazm qilish a’zolari faoliyati________ mexanizmlar orkali boshkariladi.
A)asab, gumoral B) kreator boglanish S)kayta boglanish D)javob yuk
3)Ovqatning ko‘rinishi,hidi,ovqatlanish vati va joyi hazm sekresiya-
sini ___________ reflektor qo‘zg‘atadi.
A)shartli B)shartsiz S)murakkab D)birlamchi, ikkilamchi
4.Metabolik nazariya bo‘yicha ochlik qon tarkibida qaysi moddalar
kamayishi bilan bog‘liq ?
A)Krebs sikli maxsulotlari B)glyukoza S)aminoksilotalar va suv
D) yog‘ parchalanishi maxsulotlari
5.Hazm a’zolarining harakat funksiyasi \noto‘g‘risini belgilang\:
A)hazm shiralarini sekresiyalaydi B)a’zo devoridagi mushaklar tomonidan bajariladi S)chaynash,yutish,ozika moddalarining hazm shiralari bilan aralashuvini ta’minlaydi D)ozikani bir bulimdan ikkinchisiga utkazadi
6.Ovqat hazm qilish a’zolarining hazm bilan bog‘liq bo‘lmagan funk-
siyalari:
1.ekskretor 2. Gomeostatik 3. Tayanch 4. Endokrin 5. Sekretor
A) 1 2 4 B)2 3 5 S) 1 2 3 D) 2 3 4
7.Ovqat yeyilganda og‘iz retseptorlarini ta’sirlab,h azm bezlarining
___________ reflektor sekresiyasiga sabab bo‘ladi:
A)shartsiz B)shartli S)murakkab D)birlamchi
8. Mastikatsiografiya - bu:
A)pastki jag‘ harakatlarini qayd qilish B)so‘lak yig‘ish usuli
S)chaynov mushaklari biopotensialini kayd qilish
D)chaynov mushaklari maksimal bosimini aniklash
9. Og‘iz bo‘shlig‘ida ovqat:
1. yig‘iladi 2. so‘lak bilan ho‘llanadi 3. ta’mi taxlil kilinadi
4. luqma shakllanadi 5. ba’zi moddalar gidrolizlanadi
A) 2 3 4 5 B) 2 3 4 S) 1 2 4 5 D)1 3 4
10. Ovqat og‘iz retseptorlarini ta’sirlash oqibatida kuzatilmaydi:
A) me’da xarakati tormozlanadi B) chaynash va yutish reflekslari kuzatiladi
S) so‘lak,me’da va me’da osti sekresiyasi qo‘zg‘aladi
D) me’da harakati qo‘zg‘aladi
11.Uzunchok miyada kuyidagi markazlar joylashgan:
1. chaynash 2. Yutish 3. so‘lak ajratish 4. Defekatsiya 5. kusish
A)1 2 3 5 B)1 2 3 4 S)2 3 4 5 D)1 3 4 5
12. So‘lak tarkibi :
A) 99,4-99,5% suv, 0,5-0,6% quruq modda
B) 96,5-97% suv, 3-3,5% quruq modda
S) 94-95,5% suv, 4,5-6% quruq modda
D)98,1-98,5% suv, 1,5-1,9 % quruq modda
13. So‘lak tarkibidagi alfa-amilaza parchalaydi:
A) polisaxaridlarni disaxaridlarga B) oksillarni 66
S) yog‘larni D) oksillarni aminokislotalarga
14.Yutish refleksining fazalari:
1. og‘iz fazasi 2. tomok fazasi 3. xalkum fazasi 4. qizilo‘ngach fazasi
5. me’da fazasi
A) 1 3 4 B)1 2 3 S)1 2 3 4 D)3 4 5
15.Gnatodinamometriya:
A)chaynov mushaklari maksimal bosimini aniklash
B)so‘lak yigish usuli
S)pastki jag xarakatlarini kayd qilish
D)chaynov mushaklari taranglanish darajasini aniklash
16.Chaynash aktini boshqaradi:
A) uzunchoq miya B) o‘rta miyaning qizil yadrosi qora substansiya
S)retikulyar formatsiya D)katta yarimsharlar po‘stlog‘i
17Me’da osti bezi shirasi:
A)ishkoriy B)kislotali S)kuchli ishkoriy D)kuchsiz ishkoriy
18.So‘lak bezlari asabsizlantirilganda so‘lak ajralishi:
A)to‘xtaydi B)ko‘payadi S)kamayadi D)o‘zgarmaydi
19.Nonga me’da shirasi eng ko‘p ajaraladi:
A) ikkinchi soatda B)birinchi soatda S)uchinchi soatda D)turtinchi soatda
20Adashgan nervlar kesilganda me’da sekresiyasi :
A)pasayadi B)kuchayadi S)uzgarmaydi D)avval kuchayadi, keyin pasayadi
21. O‘n ikki barmoq ichakda uglevodlar parchalanadi:
A)amilaza ta’sirida B) tripsin ta’sirida
S)lipaza ta’sirida D)ishkorli fosfataza ta’sirida
22.Me’da funksiyalari :
1. qon ishlanishida ishtirok etadi 2. skelet mushaklarini qisqartiradi
3. oraliq almashinuvlarda ishtirok etadi 4. ovqat hazm qilish
5. qonda rN doimiyligini saqlash
A)1 3 4 5 B)1 2 3 4 S)2 3 4 D)1 2 4 5
23. Me’daning ovqat hazm qilish funksiyalari:
1. ovqatni mexanik va kimeviy parchalash
2. o‘t suyuqligini qabul qilish
3. ovqat ni muayyan vaqt saklab turish
4. alohida bo‘laklar shaklida ichakka o‘tkazish
5. ovqatni qizil o‘ngachga o‘tkazish
A)1 3 4 B)1 2 3 4 S)2 3 4 D)3 4 5
24.Me’da shirasidagi xlorid kislota :
1. oqsillarni denaturatsiya qiladi 2. pepsinogenni faollashtiradi
3. neytral muhit yaratadi 4. ovqat hazm qilish organlari faoliyatini boshkarishda ishtirok etadi 5. kislotali muhit yaratadi
A)1 2 4 5 B)1 2 3 4 S)2 3 4 D)1 2 3 5
25.Me’da shirasi tarkibida bor:
1. gastromukoproteid 2. Pepsin 3. Gastriksin 4. Adrenalin 5. xlorid kislota
A)1 2 3 5 B)1 2 3 4 S)1 3 4 5 D)1 2 4 5
26. Oksillarni rN 1,5-2,0 bo‘lganda katta tezlik bilan gidrolizlovchi
fermentlarga ___________ deyiladi.
A)pepsin B)tripsin S)gastriksin D)xemotripsin 67
27.Hazm shiralaridagi proteazalar:
1. ximotripsin 2. Pepsinlar 3. Tripsin 4. Amilaza 5. gastriksin
A)1 2 3 5 B)1 2 3 4 S)1 2 4 5 D)1 3 4
28.Utning ovqat hazm qilish dagi moxiyati:
1. yog‘larni emulsiya kiladi 2. uglevodlarni parchalaydi
3. lipaza faolligini oshiradi 4. ichak sekresiyasi va xarakatini kuchaytiradi 5. oksillarni parchalaydi
A )1 3 4 B )1 2 3 S) 2 3 4 D) 3 4 5
29.O‘n ikki barmok ichakda oxkda ishtirok etadi:
1. me’da osti shirasi 2. Yo‘gon ichak shirasi 3. o‘t suyukligi 4. ingichka ichak shirasi 5. so‘lak
A) 1 3 4 B) 1 2 3 4 S )2 3 4 D )3 4 5
30.O‘t pigmentlari: 1. Bilirubin 2. Sterkobilin 3. Urobilin 4.biliverdin 5. gemoglobin
A )1 4 B )1 2 S) 2 3 D )3 4 5
31.O‘t chikarilishining kuzgatuvchilari katoridagi xatoni toping:
A )suv B )sut S) go‘sht D) yog‘lar
32.Ichak kiskarishlari turli kurinishlaridagi xatoni toping:
A) amebasimon B) mayatniksimon S)peristaltik D )tonik
33.Yo‘gon ichakda :
1. ba’zi moddalar parchalanadi 2. oksil so‘riladi 3. suv so‘riladi
4. najas shakllanadi 5. yog‘lar so‘riladi
A) 1 3 4 B ) 1 2 3 4 S )2 3 4 5 D )3 4 5
34.Ichak mikroflorasi:
1. ovqat koldiklarini parchalaydi 2. ba’zi vitaminlarni sintezlaydi
3. immun barer yaratadi 4. ovqat ni mexanik parchalaydi
5. ovqat ni xullaydi
A) 1 2 3 B )2 3 4 5 S )3 4 5 D )1 3 5
35.Defekatsiya vaktida:
1. sfinkterlar yepiladi 2. ichak kiskaradi 3. sfinkterlar ochiladi
4. ichak bushashadi 5. sfinkterlar uzgarmaydi
A) 2 3 B) 1 2 3 S) 3 4 D )4 5
36.Najas tarkibiga kiruvchi moddalardagi xatoni toping:
A)gemoglobin B )hazm bulmagan moddalar
S )bakteriyalar D) shilimshik modda
37.Turli moddalarning bo‘shliqlar,ichi kavak a’zolar va biron
yuzadan xujayralar,ular membranasi yoki xujayraaro yullar
orkali kon va limfaga tashilishiga ____________ deyiladi.
A) so‘rilish B )filtratsiya S )sekresiya D ) reabsorbsiya
38.So‘lak ajratish markaziga impulslar og‘iz retseptorlaridan kuyi-
dagi nervlar tarkibidagi efferent tolalardan utkaziladi \xa-
toni toping\:
A) til osti B ) til-xalkum S )yuz D ) adashgan
39.So‘lak tarkibidagi alfa-amilaza faolligi uchun kerakli muxit:
A) neytral B) kislotali S )kuchsiz kislotali D )kuchsiz ishkoriy
40.So‘lak bezlari ajratgan kallikrein ishtirok etadi:
A )bradikini xosil ublishida B )prostaglandinlar xosil bulishida 68
S )angiotenzin sintezlanishida D )renin sintezlanishida
41.So‘lak ajralishini kamaytirmaydi:
A )nutk B) ogrik S )xayajonlanish D )suvsirash
42.So‘lak ajralishini kuchaytirmaydi:
A) ogrik B) kislotalar S) ishkor eritiladigan narsalar D )nutk
43.Yutish aktida yurak kiskarishlari:
A )tezlashadi B )siyraklashadi S) kuchsizlanadi D )ritm buziladi
44.Me’dadan tez so‘riladi:
A )etil spirt B )uglevodlar S )oksillar D )yog‘lar
45.Me’da sekresiyasining me’da boskichi mavjudligi isbotlangan:
A )ovqat ni fistula orkali me’daga kiritish yuli bilan
B )"yelgondakam ovqat lantirish" tajribasi bilan
S )"kichkina oshkozoncha" operatsiyasi bilan
D )shartli refleks xosil qilish orkali
46.Gastrin \notugrisini belgilang\:
A)rN pasayishi bilan sekresiyasi kuchayadi
B)me’da bezlari kuchli kuzgatuvchisi
S)me’da sekresiyasining uz-uzini boshkarishda katnashadi
D)pilorik kismidagi shillik pardada sekresiyalanadi
pilorik kismining mexanik va kimeviy ta’sirlanishi uning sekresiya- sini kuchaytiradi
47.Xlorid kislota sekresiyasini tormozlaydi:
A) yog‘ parchalanishi maxsulotlari B)gastrin
S)gistamin D)bombezin
48.Juda yukori xavo xarorati me’da sekresiyasini:
A)tormozlaydi B)kuzgatadi S)uzgartiradi D)uzgartirmaydi
49.Qusish refleksi \noto’g’risini kursating\:
A)markazi urta va uzunchok miyada ximoya moxiyatiga ega
B)til ildizi,xalkum,me’da-ichak shillik pardasidagi retseptorlar ta’- sirlanishi okibati S)markazi uzunchok miyada
D)vestibulyar,ta’m biluv va xid biluv retseptorlari ta’sirlanishi okibati
50.Pankreatik shiradagi proteazalar:
1. lipaza 2. Elastaza 3. Tripsin 4. Ximotripsin 5. amilaza
A)2 3 4 B)1 2 3 S)3 4 5 D)1 3 5
51.Tripsinogen xosil buladi:
A)me’da osti bezida B)o‘n ikki barmok ichakda
S)yenbosh ichakda D)ingichka ichakda
52.Og‘iz bo‘shlig‘ida parchalanadi:
A)uglevodlar B)oksillar S)yog‘lar Do‘simlik kletchatkasi
53.Simpatik nerv ta’sirlanganda me’da shirasining ajralishi:
A)tormozlanadi B)kuchayadi S)uzgarmaydi D)uzgaradi