Iv-семестр мавзулари ХI-ХV асрларда Англия



Download 163,34 Kb.
bet1/22
Sana23.06.2022
Hajmi163,34 Kb.
#695293
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22
Bog'liq
урта аср 2 ярим маърузалари


IV-семестр мавзулари


ХI-ХV асрларда Англия
Режа:
1.XI-XIII асрларда Англияда сиёсий марказлашишнинг бошланиши.
2.Англияда парламентнинг вужудга келиши
3.Уот Тайлер кузголони.
4.Қизил ва оқ гуллар уруши.


XI аср урталарида Англияда ер эгалигига асосланган жамият вужудга келсада, феодаллашув жараёни хали тугалланмаган эди. Дехконларнинг талай кисми уз эркинлигини саклаб колган, феодаллардан ижарага ер олганлар хали карам дехконлар табакасига айланмаган эдилар. Феодаллар мулклари ва иерархияси хали узининг якуний куринишини олмаганди.
Англия 1066 йили нормандлар истилосига учрайди. Герцог Вильгельм Нормандский улжалар, янги ерларни босиб олиш ва карам дехконларга эгалик килиш орзусидаги норманд, шимолий француз ва хатто италиялик рицарлардан кушин тузади. Сал аввалрок вафот этган инглиз кироли Эдуарднинг унга тахтни васият килгани Вильгельмнинг боскинига бахона булади. Папа герцогни куллаб-кувватлайди.
Вильгельм 1066-йилнинг сентябрида кушинни кайикдарда Ла Манш бугозидан олиб утиб, Англиянинг жанубий сохил ига гуширади. Герцог кушининг асосини огир куролланган рицарлар ташкил этиб, у сон жихатидан инглизлар лашкаридан куп булган. Англия лашкарига “донишмандлар кенгаши”да сайланган янги кирол Гарольд бошчилик килган. Инглизлар кироли бундан уч хафта аввал Норвегия кироли Харольд Хардраднинг Нормандия герцоги билан келишиб, Англиянинг шимолига хужумини кайтарган ва бу жанг Гарольднинг кушинини толиктиргани хам нормандларга кул келади. Колаверса, инглизлар кушини киролнинг шахеий гвардияси ва дехконлардан тупланган лашкардан иборат эди. Англосакслар 1066-йилнинг октябрида Гастингсда булган жангда мардонавор курашеаларда енгилиб, Гарольд халок булади. Нормандия герцоги Лондонни эгаллайди ва Вильгелм I Истилочи номи билан кирол булади.
Вилгельм I (1066 1087-йй.) узини Эдуард ишининг давомчиси деб, унинг хайрли конунларини бажаришга касамёд килади. Лекин нормандларга карши урушган барча зодагонлар ерлари тортиб олиниб, голиб рицарларга булиб берилади. Англия шимолидаги исёнлар (1069- 1071-йиллари) бостирилгандан кейингина, истило уз якунига етади. Янги ерларнинг мусодара килиниши, уларни истилочилар томонидан булиб олиниши, мамлакатдаги йирик ер эгалари таркибииинг тубдан узгаришга, англосакс зодагонлари урнига норманд баронларини келишига сабаб булади.
Нормандларнинг Англияни кайта “таксимлаши” узига хос вазиятни вужудга келтиради. Янги лордлар, махаллий зодагонлар ва уларга итоат эттирилган англосакс дехконлари узок йиллар бир-бирларининг тилига хам тушунмагаилар. Бу эса норманд баронларининг кирол теварагида янада жипслашувини таъминлаган. Кирол хокимиятининг юксалишига яна катор омиллар хам хизмат килган. Асосий ер майдонларини истилочилар кулига утишидан ташкари, унчалик куп булмаган англосакс зодагонлари ва черковлар ерлари хам янги кирол томонидан “хадя”килинади. Кирол мамлакатнинг ягона эгасига айланади. Бу эса Вильгелмга Европадаги энг тартибли ер эгалиги муносабатларини урнатишга имкон яратади. Кнролдан ер-мулк олган барча кишилар харбий хизмат утаб беришлари лозим булиб, хизмат муддати такдим этилган феоднинг микдори билан белгиланган. Англияда кичик вотчина эгасидан тортиб, энг йирик зодагонгача барча томонидан рицарлик харбий хизмати факат кирол учун бажарилган.
Мамлакатдаги ер эгалигининг бу шакли, баронлар орасидаги узаро урушларга йул куймаган. Колаверса, бу тартиб 1086-йилги Солсбери касамёди буйича о,вдий рицардан тортиб баронгача, барчасининг киролга содиклик касамёди билан мустахкамланган. Бу французларнинг вассаллик тизимидан бутунлай фарк киларди. Шу тарика, Англияда ташкил топган Харбин рицарлик тизими, кирол хокимиятнинг таянчи, мамлакатни сиёсий марказлаштириш куролига айланади. Норманд баронларига ер-мулкларни истило килиш давомида турли графликлардан берилиши, уларни маълум худудда мустахкам мавкега эришишига хам тусик булади. Англияда кирол хокимиятининг юксалиши ва кудрати омилларидан яна бири кирол кулида мамлакат 1/7 кисми бевосита тупланиши хам эди. Бу хол хукмдорга йирик ва мустакил моддий имкониятлар яратишидан ташкари, турли графликларда жойлашган доменлари оркали махаллий бошкарувга аралашиш, уни назорат килиш имконини берган. Англиянинг худуд жихатидан катта эмаслиги, географик жихатдан орол эканлиги хам марказий хокимиятга кул келади.
“Дахшатли суд китоби”. Нормандлар истилоси ижгимоий окибагларини мустахкамлаш максадида, Вильгельм 1 уз даврида мисли курилмаган тадбир - мамлакат ахолиси ва унинг хужалигини руйхатга олишни ташкил этади. Бунинг учун Англия округларга булиниб, хар бирига бир неча графликлар киритилган. Кирол томонидан юборилган вакиллар, ер эгаларининг юзлик йигинида 12 та маслахатчи хузурида хар бир кишидан касамёд оркали, махсус тузилган саволларга жавобни ёзиб олганлар. Руйхат варакалари Лондонга юборилиб, унинг асосида “Дахшатли суд китоби” (DomesdayBook, 1086-й.) тузилади. Бутун мамлакат буйлаб ер кадастрини утказиш Англияда кирол хокимиятининг кудратидан далолат беради.
“Дахшатли суд китоби”- урта асрлар Англияси тарихидан кимматли ёзма манбадир. Ундан мамлакат ахолиси, унинг хужалигига оид куплаб маълумотлар олишимиз мумкин. Унга кура, XI аср охирида шимолдаги турт графликдан ташкари, Англия ер-мулкларининг бир йилги даромади 85000 фунт стерлинг булиб, ундан 25% кирол ва унинг кариндошларига тегишли эди. Деярлик шу микдордаги даромад черков мулки булса, 170 та йирик ва урта баронлар даромаднинг 40% га эгалик килганлар.
Баронлар мулкларининг меросхурлар орасида таксимлана бориши хисобга олинса, кирол Англиядаги энг йирик ер эгаси булибгина колмасдан, зарур булганда, баронлар уюшмасига карши туриши мумкинлиги хам шубхасиз эди. Крлаверса, денгиз сохилидаги барча йирик шахарлар, мамлакатдаги купчилик урмонлар киролники булган. Урмонлар киролнинг ов курикхоналарига айлантирилиб, уларда дарахтларни кесиш, ов килиш хатто упш териш хам жазоланган.
Англия кишлоклари. Англияда йирик ер эгалиги шароитида хам кишлок жамоалари хужалик юритиш асоси булиб колади. Мамлакатнинг марказий ва жануби-шаркий графликларида дехкончилик; жанубий- гарбий, шимолий ва шимоли-шаркий графликларда - чорвачилик, хусусан, куйчилик ривожланган.
Нормандлар истилоси инглиз кишлок ахолисининг хаётини кескин узгартирмаган, сабаби уларнинг купчилиги 1066-йилга кадар карамликка гушиб булган. Ахоли руйхатига каралса, дехконлар табакаларга булингани маълум булади. Дехконларнинг 40% ни куш хукизли вилланлар ташкил этса, 1/3 кисми кам ерли ёки ерсиз коттарийлар ва бордарийлар эди. Англияда барча ахоли 1,5 млн киши булиб, уларнинг 90 % кишлокларда яшаган. Вилланларнинг карамлиги уларни лордлар ерларида баршина утаб бериш мажбуриятидан куринади. XI аср охири - XII аср бошидаги виллан, лорднинг манор ерига биркитиб куйилган, унинг ижозатисиз уз ерини ташлаб кетса, топиб куч билан кайтариладиган, хафтасига 2-3 кун сеньорга баршина утайдиган дехкон булган. Виллан, шунингдек, ерни шудгор килиш, пичан уриш, хосилни йигишдаги хашарларда хам катнашган. Улар лордга: дон, асал, мовут, турли соликлар, чунончи жонбоши солиги хам тулашган.
Бордарийлар ва коттарийлар ижтимоий холати хам вилланларникига якин булган. Уларнинг вилланлардан фарки шуки, бордарийлар ва коттарийлар уз ерларидан олинган даромадлари билан оилаларини таъминлай олмасалар, лордга хафтанинг бир кунида баршина утаган. Улар кушимча уй хунармандчилиги билан шугулланмасалар, лордга ёки бой кушниларга ёлланиб ишлашга мажбур булганлар. Йирик ер эгаси уларнинг мехнатлари эвазига ижарага ер берган.
Англия шахарлари XI-XII асрларда. Ахоли руйхати маълумотларига кура мамлакатда юзга якин шахарлар булиб, уларда инглизларнинг беш фоизи яшаган. Купчилик шахарлар кишлокдан деярлик фарк килмаган. Лекин инглиз шахарларида хунармандчилик ва савдо билан шугулланадиган тоифа хам тез шаклланади. Куп мамлакатлардагига нисбатан пул-товар муносабатлари Англияда жадал ривожланиб, у кишлокка хам уз таъсирини курсатади. Англияда ички бозорнинг эрта шаклланиши факат хунармандчилик буюмларига эмас, кишлок хужалик махсулотларига хам зхтиёжнинг усиб бориши бунинг асосий омили эди. Айни шу холат Англия кишлокдарида, хужжатларда коттарийлар сифатида кайд этилган, аммо аслида хунармандчилик билан тирикнилик киладиган, куп сонли ахоли вакилларининг булишига олиб келган. Шахарларга кетиб хунармандчилик билан шугулланган вилланлар хам аксари холларда лордларга уз буюмлари ёки пул билан оброк тулашни давом этган. XJI аердан Англияда хам шахарда бир йилу бир кун яшаган карам дехкон, лорд томонидан вотчинага кайтариш мажбуриятидан кутилар эди. Нормандлар истилоси Англиянинг факат Нормандия билан эмас, Мэн, Аквитания ва Фландрия билан хам савдо алокаларини кучайтиради. Англия экспортининг асосий махсулотн -жун Фландрия шахарларига чикарилса, Аквитаниядан мухдм импорт мах;сулоги - мусаллас олиб келинган. Ташки савдодан Лондон шахри га энг катга даромад келган. Эксетер, Глостер, Колчестер, Норич, Йорк, Линкольн шахарлари хам савдо-хунармандчилик марказлари булган. Монастирлар атрофида вужудга келган Ковентри, Ридинг, Сент-Олбанс, Эбингсцон шахарлари хам кенгайиб борган.
Хунармандчилик гильдиялари (цехлари) хакидаги XIII аерга оид маълумотларга кура, китьадагидаи фарклирок, инглиз цехлари факат муайян хунармандчилик сохаси вакилларинигина эмас, улар тайёрланган буюмлар билан савдо киладиган савдогарларни хам бирлаштирган. Манбаларда 1130-йили 7 та гильдия хакида суз борса, 1180-йилда уларнинг сони 20 тага етади. Шахарларнинг купчилиги киролга карагани сабабли, Англияда уларнинг эркинлиги учун кураш жараёни кузатилмайди. Кирол, одатда шахарларга капа тулов эвазига ва муайян муддатга кисман уз-узини бошкариш хукукини тасдикдовчи ёрликдарни берган. Янги ёрлик олиш учун шахарлар хазинага кайтадан “фирма” (бадал пули) тулашлари лозим булган.
Сиёсий марказлашув. Мамлакатда осойишталик ва баркарорликни таъминлашни талаб киладиган ижтимоий гурухдар XI аср охири - XII аср бошларида шаклланади. Бундай вазиятни таъминлаш учун кучли кирол хокимияти зарур эди. Англиянинг шаркида хамон данияликлар хужуми хавфи мавжудлиги, огир вазиятларда “хукук ва тинчлик химоячиси” - киролни куллайдиган эркин дехконлар ва майда ер эгаларининг куп сонли булиши хам сиёсий марказлашиш омиллари хисобланган. Агар Францияда мамлакатни кирол хокимиятига буйсундириш бир неча аср давом этган булса, Англияда бу йнгирма йилда амалга оширилган.
Англиянинг сиёсий марказлашуви кейинги асрларда хам давом этади. Кирол хукуки тобора кенгайиб борган бир пайтда, йирик ер эгалари, зодагонларнинг хукук ва мавкеилари тобора пасайиб боради. Натижада, киролни исёнкор баронларга карши курашда узок йиллар католик черкови, майда ва урта ер эгалари, шахарлар хамда баккувват дехконлар тоифалари куллаб-кувватлайди,
Кирол хокимиятининг кучайиши. Кирол хокимиятининг кучайиши Вильгельм II ва Генрих I лар даврида хам давом этади. Бу борада Генрих I (1100-1135-йй.) бошкаруви, айникса, катта ахамият касб этади. Акаси Нормандия герцоги Робертдан тахтни олган Генрих I хартия кабул килиб, унда “черков эркинликларини асрашга, баронларга тачйик утказмасликка”, “узига содик ахоли га кирол Эдуард конунларини сакдашга” ваъда беради.
Махаллий ва марказий бошкарув тизими айни Генрих I даврида тулик шаклланади. Монархиянинг олий органи - кирол курияси мамлакатнинг йирик баронлари ташкилотига айланади. Кирол кенгашига унинг кариндошлари, аёнлари, амалдорлари - йирик диний ва дунёвий сеньор - баронлар кирган Бу йигин ахён-ахёнда чакирилиб, унинг таркиби доимий булмаган. Кирол курияси кичик таркибда доимий маъмурий орган сифатида мамлакатни бевосита бошкариш билан хам шугулланган. Вильгельм I давридаёк кирол кенгашидан молия ишлари ажратилади. Генрих I эса, яна бир молия ташкилоти - “Шахмат тахтаси” палатасини жорий этиб, шерифлар, девон ва суд палатасини унинг олдига хисобдор килиб куйган. Графликларни бошкарган шерифлар кирол хазинаси учун солик ва туловлар тупланишини таъминлаганлар. Улар кирол ерларини ижарага бериш, халк лашкарини туплаш, юзликлар йигинларини утказишга хам масъул булганлар. Шерифлар хар йили “Шахмат палатаси”га ( ундаги столлар устига тушалган мато катак куринишида б^лганидан) тушган даромад ва килинган харажатлар хакида хисобот бериб турганлар. Норманд кироллари англосакслар мероси - графликлар ва юзликлар йигинларидан хам фойдаланганлар. Бу йигин л ар узининг аввалги халк йигинлари сифатидаги ахамият ин и йукотиб, дунёвий ва диний зодагонларнинг худудий мажлисларига айланган. Улар марказий хокимиятнинг сиёсатини махаллий ахолига утказишда асосий восита булган. Бу йигинларда кирол белгилаган соликлар таксимланган, маъмурий ва суд-тергов ишлари утказилган.
“Сайёр судлар” борасидаги илк маълумотлар хам Генрих I даврига оидцир. Унда кирол курияси судьялари турли графликларга бориб, махаллий судлар ва маъмурият ишларини тафтиш килганлар. Энди суд барон судларидан фаркдирок, мусобака оркали эмас, балки махаллий ахоли вакилларидан жиноий вокеани яхши билган кишилардан тузилган хайъат аъзоларининг касам ичиб берган маълумотларига таянган.
Англия черкови. Нормандлар истилоси черковнинг жамиятдаги мавкеига хам таъсир курсатган. Англияда, 1086-йил маълумотлари буйича, ёр-мулклардан келадиган даромаднинг % черковга тушган ва у кейинчалик хам усиб борган. XI аср охири - XII аср бошларида черков ерларининг купайиши факат истилочиларнинг уларни куллагани учун инъомлари булмасдан, черковнинг ер сотиб олишдаги сиёсати натижаси хам эди. Окибатда, дехкончиликда банд ерларнинг 1/3 кисми черковга
Утади. Вильгельм барча епископ ва аббатларни нормандиялик рухонийлардан тайинлаб, черков хокимияти чегараларини аник белгилаб беради. Унинг даврида черков судлари тузилиб, уларда факат рухонийлар эмас, балки черков ерларида яшовчи ахоли, шунингдек барча фукароларнинг, оилавий ишлари, мерос масалалари хам хал этилган. Демак,-черков кисман, дунёвий ишларни хал этишда хам иштирок этган. Прелатлар ер-мулклари борлиги туфайли инглиз кироллари вассали булишларига, хукмдорларни черков ишларига аралашувига, епископлар ва иббатлар сайловларига узтаъсирларини утказишига олиб келган.
XII асрдаги баронлар исёнлари. Генрих I узидан эркак зурриёти колдирмасдан вафот этади. Тахтга даъвогарлик Анжу графи Жоффруа Плантагентга турмушга чиккан киролнинг кизи Матильдага утади. Бу пайтда Пуату хамда Мэн ва Турень ерлари Анжу графига карарди. Лекин Матильдани Генрих I нинг жияни - Блуа графи Стефан ( Вильгелм I нинг кизларидан бирининг угли) тахтдан махрум эгади. Окибатда, тахт учун узок йиллар давом этган конли урушлар бошланади. 1135-йили Весминистрда тож кийган Стефан хартия эьлон килиб, унда баронлар ва черковга куплаб эркинликлар ваъда килади. Амалда баронлар бошкаруви урнатилиб, улар кирол хокимиятига уз гаъсирини утказишдан ташкари, олий адлия хукуки, пул зарб килиш ва х к. ларга эришади. Кирол кУрикхона - урмонларининг кагта кисми хам баронларга утади. Баронлар мамлакат буйлаб юзлаб хусусий калъалар куриб, уларни карокчилик маконларига айлантирадилар. Стефан эса, кандай булмасин, тахтни сакдаб колиш учун мамлакатдаги узбошимчаликпарга куч юмишдан ташкари, кирол мулкларини сахийлик билан баронларга булиб берган. Матильда хим уз тарафдорларига кагта ваъдалар килади. Натижада, уз хокимиятини саклаш ва узайтириш максадида, купгина баронлар гох у, гох бу томонни куллаганлар.
Узаро урушлардан асосан дехконлар азият чекадилар. Куплаб кишлокдар ташландик холатга келиб, экинзорлар каровсиз колади. Очирчилик, харбий тукнашувлар ва кишлокдарга хужумлар куплаб пилланлар хаётига зомин булади. Зодагонларнинг талончилиги ва таъмагирлиги шахар хаёти ва савдонинг инкирозига олиб келади. Халк иорозилигининг кучайиши. кузголонлар деярлик йигирма йил давом этган можпро катнашчиларини муросага келишга мажбур этади. 1153-йилги битим буйича Стефан хаётининг охиригача кирол булиб колиши, сунг унга Мптильданинг угли Генрих Плантагент ворислик килиши кузда тутилган. Кейинги йили Стефан вафот этиб, Англияда Генрих II нинг (1154-1189-йй.) кироллиги бошланади.
Генрих II нинг ислохотлари. Генрих хукмида Нормандия ва Анжу мулклари, Мэн, Турень, Пуату графликлари, Аквитания герцоглиги хам Гарбий Европада “Анжу империяси” энг йирик ва кудратли давлат Пунши. Мамлакат ичида хам кирол учун кулай сиёсий вазият вужудга келади. Унинг атрофида факат тинчлик ва баркарордикнинг булишидан манфаатдор рицарлар ва шахарликлар жипслашибгина колмасдан, нотинч йилларда вотчиналари каровсиз колган баронлар хам тупланадилар Бу кучларга ва узининг китьадаги мулклари даромадларига гаянган Генрих I факат мамлакатда тинчлик урнатиш, можароларга чек куйишдан ташкари, Кирол хокимиятини мустахкамлай бошлайди. Киролга буйсунишни истамаган баронлар мол-мулки мусодара этилиб, узлари кувгим килинади. Можаролар пайтида тарк.атилган кирол ерлари кайтарилиб, кирол рухсатисиз курилган калъалар бузиб ташланади. Стефан даврида берилган унвон ва имтиёзлар бекор килинади. Шерифлар фаолияти тафтиш килиниб, кирол хазинасига юбориладиган маблагларни узлаштирган, уз лавозимини суистеъмол килганлари алмаштирилади. Шерифларни алмаштириш тадбири, уларни кирол буйрукдарини сузсиз бажарадиган амалдорларга айланишига олиб келади.
Генрих II ислохотлари дан энг мухими суд сохасида утказилади. У хар кандай эркин кишига, кирол девонидан уз ишини барон судида эмас, кирол судида к^риб чикиш хукукини берувчи “фармон” олишга ижозат беради. Бу эса судда махаллий ахолидан рицарлар ва бой дехконлардан Касамёд оркали суд маслахатчилигига тортилиши, аста-секин эски феодал курияларини йуколишига ёки янгичасига ишлашга утишига олиб келади.
Кирол харбий рицарлик хизматини “калкон пули” деб номланган пул солиги билан алмаштиради. Бу ислохот мухим сиёсий окибат, яъни кирол хокимиятини баронларнинг рицарлик лашкари хизматидан халос этиб боради. Рицарларни ёлланма аскарлар билан алмаштириш, вассаллик муносабатларидан фукаролик хукукларига ўтиш имконини беради. Барча эркин ахоли тоифаси мулкий хопатига караб куролланиши, зарурият булганида, халк лашкарига келиб кушилиши тартиби жорий этилади. Шу тарика, илк феодал муносабатлари даврининг халк лашкари тизими янги тарихий шароитда кирсш хокимиятини мустахкамлашга хизмат килади.
Генрих II ва черков. Генрих II нинг уз хокимиятини мустахкамлаш учун чора-тадбирлари давлат бошкарувида уз ахамиятини саклаб колган черков билан туқнашиши мукаррар эди.
Тахт учун кураш даврида Англия черкови кирол хокимиятидан бутунлай мустакил булиб олган эди. 1164-йили Кларендон шахрида черковни кирол хокимиятига буйсундириш учун сеньорлар ва прелатлар курултойи булади. Унда рухонийлар хам дунёвий феодаллар сингари киролга вассал эканлиги, маълум мажбуриятларни бажариб, соликларни тулашлари, кирол судига дахддор эканлиги, хукмдорнинг рухсатисиз Рим папасига шикоят килиши, мамлакатдан чикиб кетишини таъкиклаш курсатилган.
Аммо Кларендон карорига кирол тайинлаган примас (биринчи рухоний) Кантербери архиепископи Фома Бекет карши чикади. Можаро кучайиб, Фома Европага кочишга мажбур булади. Аммо унинг кайтиб испиши билан кураш яна авж олади. Бекет Йорк архиепископини кирол н'мониии олгани учун черковдан кувгик килганида, Генрих И: “Нахот мен учун бу рохибдан хеч ким уч олмайди!”-деб уз якинларига жахл билан мурожаат килади. К,асоскорлар топилиб, бир неча сарой рицарлари 1.1‘ксгни излашга тушадилар ва Кантербери ибодатхонасида архиепископ килич билан чавакдаб таш'лаНади.
Аммо сиёсий жихатдан бу котиллик узини окдамайди. Ушбу вокеа киролнинг каттиккуллик сиёсатидан норози булган мухолиф баронларнинг бош кутаришига олиб келади. Генрихни папа томонидан черковдан четлатилиши хавфи вужудга келади. Фома “азобланиб улдирилган мукаддас” сиймога айланади. Бекетнинг кабрига оммавий зиёратлар бошланади. Кирол “Кларендон карорини” бекор килиб, халк лашкари олдида узр сурашга мажбур булади. Папани хурсацц килиш учун кирол Рим черковидан ажралишга интилган Ирландияга карши харбий юриш килади. Киролнинг папа хузурида тиз чукиши, унга карши хам инглиз, хам француз рицарларини бош кутаришига олиб келади. Ушбу вазиятда Франция, Шотландия кироллари, айрим графларнинг Генрих И га карши иттифок тузиши хавфи вужудга келади. Аммо кирол мухолифат орасига низо солиб, энг аввало, француз вассалларини итоат этгиради. Ьошкарувининг сунгги йилларини Генрих II гох угилларига карши, гох улирии гиж-гижлаган Филипп II Август билан тинимсиз урушларда Утказади.
Генрих II нинг кироллиги Англия тарихининг маълум даврига якун исаб, унда ер эгалиги тузумининг ижтимоий-сиёсий институтлари узил- кесил шаклланади. Бу даврга келганда, истилочилар ва буйсундирилган махаллий ахоли ягона халкка бирлашадилар. Эндиликда, француз тилини унутмасаларда, инглиз тилини узлаштирган нормандлар авлодлари денгиз ортида ер-мулклари булса-да, узларини “Англия баронлари” деб атаганлар.
Ричард I бошкаруви. Ричард 1 (1189-1199-йй.) кироллиги даврида I еирих II утказган ислохотларнинг натнжалари намоён булади. Отаси 1 ингари бакувват ва доимий фаолликка мойил кирол Ричард, айни пайтда, ундан кескин фаркданадиган хусусиятларга хам эга булган. Ричарднинг i гиимли машгулотлари - уруш ва ов булиб, у Аквитанияни узининг ватани деб хисоблаган. Унинг максади бутун Якин Шаркни эгаллаш булган. У чининг ун йиллик бошкаруви давомида Ричард Англияда купи билан ун ой яшаган, холос. Унинг харбий жасоратлари хам мамлакатдан жуда учокда, Куддус кироллигини химоя килиш билан боглик булиб, Ричард нйни учинчи салиб юришларида мардлиги ва жасорати учун “Шерюрак” ипкнбини олган. Англиядан эса у факат бир нарса - пул талаб килган. Уни Кймдай ундирилиши Ричардни кшиктярмаган. Генрих П томонидан яхши I ишкил этилган кироллик маьм)фияти унга “сайёр кирол” пайтида хам учлуксиз ишлаши имконини беради. Мамлакат ахолисидан пул ундириш Ричарднинг асосий ташвишига айланган. Хусусан, киролни асирликдан куткариш учун 100 минг фунт стерлинг тулаш уз даври учун бекиёс катга тулов эди. Натижада, ахоли га янгидан-янги соликлар солинади. Кирол суди аввалги имтиёз мавкеини йукотиб, халк учун тобора огир юкка айлана боради. Суднинг кимматлиги эхтиёжмандларни куркитса, унга иши тушганларни хонавайрон этарди. Кирол маъмуриятининг пулга эхтиёжидан фойдаланган куплаб шахарлар тулов эвазига уз-узини бошкариш хукукини сотиб оладилар.

Download 163,34 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish