Mavzu: anorganik birikmalarning asosiy sinflari

asoslar deyiladi.

• www.umid.zn.uz

• Asoslarning nomlanishi. O’zgarmas valentli metallar gidroksidlarini nomlashda metall nomiga gidroksid so’zi qo’shiladi. Ishqor bo’lsa, o’yuvchi ishqor ham deyiladi.
• NaOH – natriy gidroksidi KOH – kaliy gidroksidi
• O’zgaruvchan valentli bo’lsa, metallning nomi, qavs ichida rim raqami bilan valentligi ko’rsatilib gidroksid so’zi qo’shiladi:
• Fe(OH)2 - temir(II)-gidroksidi Fe(OH)3 - temir(III)-gidroksidi

• www.umid.zn.uz

• Asoslarning olinishi:
• Aktiv metallarni H2O bilan ta`siri:
• 2Na + 2H2O = 2NaOH + H2↑; 2K + 2H2O = 2KOH + H2↑
• Asosli oksidlarga Н2О ta’siri :
• Na2O + H2O = 2NaOH; CaO + H2O = Ca(OH)2
• Suvda yomon eriydigan asoslarning olish uchun ularni tuzlariga ishqorlar ta`sir etiriladi:
• CuCI2 + 2NaOH = Cu(OH)2↓+ 2NaCI; FeCI2 + 2KOH = Fe(OH)2↓ + 2KCI
• 4. Tuz eritmalarini elektroliz qilish bilan ham asos hosil qilish mumkin (ishqor)lar olinadi, masalan:
• NaCI + H2O Na+ + H2↑ + CI2↑ + OH-
• H2O = H+ + OH-
• NaCI = Na+ + CI-
• 2CI- - 2 e → CI2 - anod
• 2H+ + 2 e → H2 - katod
• eritmada: Na+ + OH- = NaOH

• www.umid.zn.uz

• Asoslarning xossalari:
• 1. Asoslarning kislotalar bilan reaksiyasi:NaOH + HCI = NaCI + H2O
• 2. Asoslarning kislotali oksidlar bilan reaksiyasi:
• 2KOH + CO2 = K2CO3 + H2O
• 3. Asoslarning tuzlar bilan reaksiyasi:
• MgCI2 + 2NaOH = ↓Mg(OH)2 + 2NaCI

• www.umid.zn.uz

• 4. Asoslarning amfoter oksidlar va amfoter gidroksidlar bilan reaksiyasi:
• 2NaOH + AI2O3 = 2NaAIO2 + H2O
• 5. Ishqorlar yuqori haroratda chidamli bo’lib parchalanmasdan ionlarga ajraladi. M: NaOH 1400oC da
• NaOH Na+ + OH- AI(OH)3 AI2O3 + H2O
• 2Fe(OH)3 = Fe2O3 + 3H2O
• 6. Asoslar ta’sirida fenolftalein eritmasini pushti rangga, metiloranjni sariq rangga kiradi.

• www.umid.zn.uz

•