O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg‘ona politexnika instituti kimyo texnologiya fakulteti

O’lchashni bajarishga tayyorgarlik

Namlikni tezkor aniqlovchi qurilmalar sinov natijalarini tasdiqlangan tekshirish qo’llanma bilan vaqt-vaqti bilan quritish shkaflari sinov natijalariga solishtirish yo’li orqali tekshirib turilishi lozim.

O’lchash bajarilishidan oldin o’lchash moslamalari va quritish shkaflari quyidagicha qizdirib turilishi lozim:
- USX-I, VXS-I, VXS-MI -(195 ± If C;
- quritish shkaflari - (110 ±1,5)° C.

Paxta to’dasidan namunalar tanlash 0’zDSt 643 ga muvofiq bajariladi.

USX-1, VXS-1, VXS-MI o’lchash moslamalarida namlikni aniqlash uchun namunalar tanlashda sinov uchun namunalar bankaga solingan yoki stolga yoyib qo’yilgan birlashtirilgan (o’rta kunlik) namunadan tanlab olinadi. Birlashtirilgan namuna stolga yoyib qo’yilgan bo’lsa namuna yoyib qo’yilgandan keyin darhol tanlab olinadi. Birlashtirilgan (o’rta kunlik) namunaning har yeridan 10-13 g bo’lgan paxta tanlab olinadi. Tanlash 3-4 marta qaytariladi. Tanlab olingan paxta qo’shiladi va shu zahoti massasi (40,00±0,02) g ga yetkazib tortiladi.
- har bir o’rta kunlik yoki birlashtirilgan namunadan paxtaning namligi 20 % gacha bo’lsa - bir namuna va namlik 20 % dan ortiq bo’lsa - ikki namuna tanlab olinadi.
- har bir keltirilgan paxta to’dasi namligini aniqlash uchun birlashtirilgan namunadan, uning namligidan qat’iy nazar, bir namuna olinadi.

Paxta qabul qilish punktlarida namlikni aniqlashni to’g’riligini nazorat qilish uchun uch namuna tanlab olinadi.

Quritish shkaflarida namlikni aniqlash uchun namunalar tanlashda sinov uchun namunalar birlashtirilgan (o’rta kunlik) namunadan USX-1, VSX-1 o’lchash moslamalariga qo’yilgan talablarga mos quyidagi o’zgartirishlar bilan tanlab olinadi. Massasi 10-13 g bo’lgan paxta oldindan og’irligi tortilgan 4 byuksga bir xilda qilib solinadi. 3-4 marta tanlangandan keyin har bir byuksdagi paxtaning massasi (10,00±0,01) g ga yetkaziladi.
Bir byuksdagi namunani tortib ko’rish ham ruxsat etiladi bunda tortilgan namuna bo’sh byuksga olib quyiladi. Namuna solib o’lchanadigan byuks massasi bir kunda 2-3 marta tekshirilib turilishi kerak.