O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg‘ona politexnika instituti kimyo texnologiya fakulteti

USX-1, VXS, VXS-MI va "SIFAT” tezkor aniqlovchi o’lchash uskunalarida paxta namligini aniqlash.
Namlikni tezkor usulda aniqlash 0’zDSt644 standart bo’yicha aniqlanadi.
USX-1, VXS, VXS-MI va "SIFAT" o’lchash uskunalari byukslar bilan birgalikla paxta, tola, momiq va chigitning namligini tezkor usulda aniqlashga mo’ljallangan. Ushbu uskunalarda quritilayotgan namuna yupqa qatlamini qizdirilgan sirtlar oralig’ida yopiq kamerada qizigan sirtga tegib turgan holda tez quritish usuli qo’llangan. O’lchash uslubiyatlari 0’zDSt 644, 0’zDSt 634, 0’zDSt 659, 0’zDSt 600 davlat standart talablari bo’yicha amalga oshiriladi.
USX-1 o’lchash uskunasi quyidagi texnik ko’rsatkichlarga ega
- quritish kamerasi;
- qizdiriladigan yuzalarning markazidagi o’rtacha harorati (195±2)°C;
-quritish shkaflarining qizdiriladigan yuzalarining oraligi ( 3=7 ! од) mm;
- quritish vaqtini tugaganligi haqida yorug’lik signali berilish vaqti - 5min±l 0 s paxta ushlab turish - avtomatlashgan.

USX-1, VXS, VXS-MI va "SIFAT" qurilmalari yordami bilan chigitli paxta, chigit va toladan namunalar olinadi. Olingan namunalaming aniqligi 0,01 g gacha aniqlikda o’lchanadi.

VXS va VXS-MI va "SIFAT" o’lchash uskunalari o’xshash texnik tavsiflarga ega bo’lib, VXS-MI va "SIFAT” qurilmalarida qo’shimcha ravishda tola va momiqni quritish uchun 3 min±10 s vaqt ko’zda tutilgan. Tahlillarda GOST 24104 bo’yicha aniqligi 4- sinfga mansub yuqori tortish cheklanishi 500 g va har bir bo’linmasi 10 mg dan yuqori bo’lmagan umumiy qo’llaniladigan laboratoriya tarozisi hamda kurakcha va cho’tka qo’llaniladi.
Tezkor aniqlovchi o’lchash uskunasi elektr tarmog’iga ulanib 30- 40 min o’tgandan so’ng quritish kamerasidagi harorat (195+2)°C yetganda "Gotov" ("norma") signal chiroqchalari yonadi va bu esa namlikni o’lchash uskunasini ishga tayyorligini bildiradi.
Sinov uchun tanlab olingan namuna o’lchashga tayyor bo’lgan uskunaning quritish zonasida bir tekis qilib yoyiladi va qopqoq yopilib, vaqt relesi ishga tushiriladi.

O’lchashlar soni ko’p bo’lganda va birinchi ikki-uch o’lchash larda bo’sh byuksning massasi 0,01 g dan ortiq farq qilmasa, bo’sh byuks massasi o’lchanmasa ham bo’ladi. Keyinchalik bo’sh byuksning massasi har 10 o’lchashdan keyin tortib turiladi.

Hisoblash to ikkinchi o’nlik belgisigacha bo’lgan aniqlik bilan amalga oshiriladi va birinchi o’nlik belgisigacha yaxlitlanadi.
Agarda o’lchash lar bir nechta namunalarda olib borilgan bo’lsa, o’lchash natijasi sifatida ulaming o’rtacha arifmetik qiymati qabul qilinadi.