O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

 
 
 
 
 
 
 

---

7 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
I.
 
MA’RUZA MATNLARI
 

---

8 
MA’RUZA MATNI 
 
1-MAVZU: Xoʼjalik yurituvchi subʼektlar moliyasini mohiyati va 
funktsiyalari 
REJA: 
1.
 
Xoʼjalik yurituvchi subʼektlar moliyasining iqtisodiy mohiyati va 
vazifalari.
2.
 
Tijorat asosida faoliyat yurituvchi korxona va tashkilotlar moliyasi.
3.
 
Notijorat tashkilotlari moliyasining xususiyatlari.
 
1.1.
 
Xoʼjalik yurituvchi subʼektlar moliyasining iqtisodiy mohiyati va 
vazifalari.
Xoʼjalik yurituvchi subʼektlar moliyasi moliya tizimining mustaqil sohasidir. 
Uni boshqacha nomda mulkchilikning turli shaklidagi korxona va tashkilotlar 
moliyasi deb ham atash mumkin.
Moliya tizimining ana shu sohasida daromadlarning asosiy qismi shakllanadi 
va ular, oxir oqibatda davlat tomonidan oʼrnatilgan qoidalarga muvofiq ravishda 
qayta taqsimlanib, barcha darajadagi byudjetlar va nobyudjet fondlarining 
daromadlarini shakllantiradi. 
Bir vaqtning oʼzida, tijorat korxonalari va tashkilotlari moliyasi muhim 
ahamiyat kasb etib, aynan shu yerda moliyaviy resurslarning asosiy qismi 
shakllantiriladi. Mamlakatning umumiy moliyaviy ahvoli ana shu korxonalar 
moliyasining ahvoli bilan belgilanadi. 
Oʼz mulkida, xoʼjalik yuritishida yoki operativ boshqaruvida alohida mol-
mulkka ega boʼlgan hamda oʼz majburiyatlari yuzasidan ushbu mol-mulk bilan 
javob beradigan, oʼz nomidan mulkiy yoki shaxsiy nomulkiy huquqlarga ega boʼla 
oladigan va ularni amalga oshira oladigan, majburiyatlarni bajara oladigan, sudda 
daʼvogar va javobgar boʼla oladigan tashkilot yuridik shaxs hisoblanadi.
Yuridik shaxs davlat roʼyxatidan oʼtkazilgan paytdan boshlab tashkil etilgan 

---

9 
hisoblanadi.
1
Yuridik shaxslar mustaqil balans yoki smetaga ega boʼlishlari kerak.