O’zbekiston respublikasi qishloq xo’jaligi vazirligi o’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi toshkent davlat agrar universiteti

TOSHKENT DAVLAT AGRAR UNIVERSITETI
O‘RMON XO‘JALIGI VA LANDSHAFT DIZAYN FAKULTETI “DORIVOR O‘SIMLIKLAR” KAFEDRASI
5A411101 – “Dorivor o‘simliklarni yetishtirish texnologiyasi” mutaxassisligi magistr talabasi Muydinov Rustamning Ilmiy ishlarini olib borishda amalga oshirilgan tadqiqotlar natijalari bo‘yicha Ilmiy seminardagi ma’ruzasi
(04. 05. 2020 – 09. 05. 2020)
Oddiy igirni vegetativ yo‘l bilan ko‘paytirishda o‘simlik ildizpoyasida tinim holatidagi kurtaklarni qoldirib bo‘laklarga bo‘lib ko‘paytirish usuli keng qo‘llaniladi. Bu usul bo‘yicha ma’lumotlar T.Ye. Kiseleva [56], G.I. Rodnonenko [97] va V.P. Pechenitsin [86] tadqiqotlarida o‘z aksini topgan.
N.L. Sharova va boshq. [138] ma’lumotlari bo‘yicha agar gulsafsar navlarining ildizpoyayaari juda ham chegaralangan miqdorda bo‘lsa, tinim xolatidagi kurtaklari yordamida qalamchalash usuli bilan ko‘paytirish ham maqsadga muvofiqdir, Har qaysi yillik halqa tinim holatidagi yon kurtaklarga ega bo‘ladi. Tinim holatidagi kurtaklar yordamida qalamchalash usuli igir navlari uchun juda qo‘lay usul hisoblanadi [138].
G.I. Rodionenkoning [97] ko‘p yillik tadqiqotlarida o‘simlikni vegetativ usulda ko‘paytirishda uning 3 ynllik ildizpoyalaridan foydalanpsh juda yaxshi natijalar berganligi va shunga ko‘ra vegetativ qupaytirishda o‘simlikni 3 yillik ildizpoyalaridan foydalanish maqsadga muvofiqligini keltirib o‘tgan. Bundan tashqari, ko‘pgina olimlar o‘simlik ildizpoyasidan ko‘paytirilgan sharoitda o‘ziga xos ekish usullari va agrotexnikasini ham ishlab chiqishgan. Xususan, G.I. Rodionenko [95] o‘simlikni ekilgan joyida 3 yilgacha saqlansa, o‘simliklar orasini 25-30 sm, qator orasini 45-50 sm, ekish chuqurligini 3-5 sm qilib ekishni tavsiya qilganlar. Yana N.L. Sharova va boshq.

TOSHKENT DAVLAT AGRAR UNIVERSITETI
O‘RMON XO‘JALIGI VA LANDSHAFT DIZAYN FAKULTETI “DORIVOR O‘SIMLIKLAR” KAFEDRASI
5A411101 – “Dorivor o‘simliklarni yetishtirish texnologiyasi” mutaxassisligi magistr talabasi Muydinov Rustamning Ilmiy ishlarini olib borishda amalga oshirilgan tadqiqotlar natijalari bo‘yicha Ilmiy seminardagi ma’ruzasi
(11. 05. 2020 – 16. 05. 2020)

Toshkent viloyati sharoitida o‘simlikni vegetativ yo‘l bilan ko‘paytirish ikki xil variantda olib borildi. Birinchi variant T.Ye. Kiseleva [56], G.Y. Rodionenko [97] va V.P. Pechenitsin [86] tavsiyalari bo‘yicha olib borilib, bunda tajriba uchun 3 yillik o‘simliklarning ilizpoyalari tanlab olindi (4.1-rasm). Ildizpoyalarni issiqxonaga qutilarga solib qiya holatda kumib quyildi. 10-15 kundan so‘ng kurtaklarning rivojlanishi va ulardan yosh ildizchalarning o‘sishi ko‘zatildi. Tajribada ildiz bulakchalarini ko‘karganlik darajasi 90% ni, ko‘karmaganlari esa 10% ni tashkil etdi (4.1-jadval). Noyabr oyiga kelib, o‘sib chiqqan kurtaklardan 4-5

ta barg rivojlandi, ularning uzunligi 6-7 sm, eni 5-6 mm bo‘lib, yaxshi rivojlangan ildiz tizimini hosil qildi. Bu o‘simliklarni erta bahorda ekish uchun issiqxonada saqlab turildi. Mart oyining o‘rtalarida olingan yosh nihollar ochiq tajriba maydoniga ekildi. Tadqiqotlarimiz natijalariga ko‘ra bu usul orqali 1 tup o‘simlikning 3 yillik ildizpoyasidan 15-20 tagacha va undan ham ko‘proq yangi o‘simliklarni ko‘paytirish mumkinligi aniqlandi. Ochiq maydonga ekilgan yosh nihollarning 95% yaxshi rivojlanib, shulardan 30% shu yilning o‘zida gulladi va ekilgan 5% o‘simliklar ochiq tajriba maydonida nobud bo‘ldi.