O’zbekiston respublikasi qishloq xo’jaligi vazirligi o’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi toshkent davlat agrar universiteti

TOSHKENT DAVLAT AGRAR UNIVERSITETI
O‘RMON XO‘JALIGI VA LANDSHAFT DIZAYN FAKULTETI “DORIVOR O‘SIMLIKLAR” KAFEDRASI
5A411101 – “Dorivor o‘simliklarni yetishtirish texnologiyasi” mutaxassisligi magistr talabasi Muydinov Rustamning Ilmiy ishlarini olib borishda amalga oshirilgan tadqiqotlar natijalari bo‘yicha Ilmiy seminardagi ma’ruzasi
(25. 05. 2020 – 30. 05. 2020)
Tabiatan oddiy igir urug‘i juda ham sekin unadigan urug‘lar sirasiga kiradi. Shuning uchun ham ularni ekishdan oldin albatta stratifikatsiya qilish maqsadga muvofiq. “Gumistam” eritmasida yoki kul solingan suvli eritmada stratifikatsiya qilinib ekilgan urug‘lar deyarli 2-3 hafta o‘tib unib chiqadi. Oddiy igir urug‘ining unuvchanligini aniqlash uchun laborato­riya sharoitida tajribalar o‘tkazildi. Dala sharoitida urug‘lar alohida olingan pallarga, tuproq unuvchanligini aniqlash uchun ekildi. Laboratoriya sharoitida esa Petri likopchalarida ekib chiqildi. Oddiy igir laboratoriya sharoitida unuvchan­ligini aniqlash uchun Botanika bog‘idan terilgan urug‘lar olindi. Har bir Petri likopchalarga kul solingan suvli eritmada bir kecha kunduz davomida saqlangan urug‘dan 100 donadan sepib chiqildi. Keyinchalik urug‘lar filtr qog‘ozlari ustida xona haroratida oddiy suv bilan namlab turildi. Laboratoriya sharoitida urug‘lar unuvchanligi har kuni bir vaqtning o‘zida hisoblab borildi. Laboratoriya sharoitida urug‘larning unuvchanligi birinchi va ikkinchi jadvallarda berilgan. Jadvallardan ko‘rinib turibdiki har bir reproduksiyalardan qo‘yilgan to‘rtta variantlarda unuvchanlik miqdori va tezligi har xil bo‘lib, o‘rtacha unuvchanlik Botanika bog‘idan olingan urug‘lar (2014 y.) 66,2% ni, 2017 yilgi urug‘lar esa 74,2 % ni tashkil etdi (3.2-jadval). Tajribalarning ko‘rsatilishicha, Acorus calamus urug‘ining unuvchanligi yuqori bo‘lib, laboratoriya sharoitda [15-25^oS ] o‘rtacha 81-89% ni tashkil etadi.

TOSHKENT DAVLAT AGRAR UNIVERSITETI
O‘RMON XO‘JALIGI VA LANDSHAFT DIZAYN FAKULTETI “DORIVOR O‘SIMLIKLAR” KAFEDRASI
5A411101 – “Dorivor o‘simliklarni yetishtirish texnologiyasi” mutaxassisligi magistr talabasi Muydinov Rustamning Ilmiy ishlarini olib borishda amalga oshirilgan tadqiqotlar natijalari bo‘yicha Ilmiy seminardagi ma’ruzasi
(03.08. 2020 – 08. 08. 2020)

Qator oralariga ishlov berish: Tajriba maydonida yetishtirilgan Acorus calamus o‘simligini o‘suv davri davomida qator oralariga ishlov berish ya’ni kultivatsiya (qator oralarini yumshatish) tadbiri ham o‘tkazildi. Birinchi ishlov berish o‘simlik unib chiqqandan 15 kun o‘tgandan keyin (30 aprel) o‘simlik qatorlar yumshatildi va begona o‘tlardan tozalandi. Ikkinchi ishlov berish oradan 12 kun o‘tganda (12 mayda), uchinchi yumshatish esa 25 mayda amalga oshirildi. Keyingi qator oralariga ishlov berishlar 1,2 va 3 sug‘orishlardan keyin o‘tkazildi. Umuman Acorus calamus o‘simligini birinchi yilgi o‘suv davri davomida 6 marta qator oralariga ishlov berildi. Introduksiya sharoitidagi o‘simliklarning ontogenezida biomorfologik xususiyatlarini o‘rganish muhim ahamiyat kasb etadi.

O‘simlikning urug‘ unuvchanligini oshirish uchun uni sovuq oranjereyada 4-7 °S li nam qumda saqlash kerak yoki kuzda ekish orqali ham yaxshi natija olish mumkin. Oddiy igir urug‘larini qaynab turgan suvga 5 sekunt botirib olinganda, unuvchanligi birdaniga pasayganligi ko‘zatilgan. Bu tajriba ikki marotaba qaytarilganda urug‘larning to‘liq nobud bo‘lishiga olib kelingan.