|
Xorijiy hukumat moliya tashkilotlaridan jalb qilingan davlat tashqi qarzi qoldig’i21 (01.01.2020-y. holatiga)
Kreditor mamlakatlar
|
mln. doll.
|
Davlat tashqi
qarzidagi ulushi
|
Jami
|
7 166,7
|
45,9%
|
Xitoy Xalq Respublikasi
|
3 349,4
|
21,5%
|
Yaponiya
|
1 935,3
|
12,4%
|
Janubiy Koreya
|
748,7
|
4,8%
|
Fransiya
|
357,7
|
2,3%
|
Germaniya
|
268,9
|
1,7%
|
Rossiya
|
248,1
|
1,6%
|
Saudiya Arabistoni
|
125,4
|
0,8%
|
Boshqalar
|
133,3
|
0,9%
|
21 Davlat statistika qo’mitasining ma’lumotlari. Manba: www.stat.uz – O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasining rasmiy veb-sayti.
Shuni taʼkidlash joizki, O’zbekiston Respublikasi Hukumati xalqaro moliya tashkilotlari va xorijiy hukumat moliya tashkilotlaridan qarz mablag’larini jalb qilishda konservativ yondashuvga va xatarlarni boshqarish tamoyillariga amal qiladi.
Davlat tashqi qarzining xalqaro moliya institutlar kesimida taqsimlanishini statistikasiga ko’ra O’zbekiston Respublikasining xalqaro moliyaviy institutlaridan jalb qilgan tashqi qarz portfeli hajmi 7,4 mlrd. AQSH dollarini tashkil etib, mazkur kreditlar uzoq muddat (30 yilgacha) hamda imtiyozli foiz stavkalarida taqdim etilgan. Xususan, davlat tashqi qarzining asosiy qismi quyidagi XMI lar hissasiga to’g’ri keladi:
Osiyo taraqqiyot banki - 3,9 mlrd. dollar;
Jahon banki - 2,7 mlrd. dollar;
Islom taraqqiyot banki - 0,8 mlrd. dollar.
Islom taraqqiyot banki
- 799,3 mln. doll. Boshqalar - 51,3 mln. doll.
rasm. Davlat tashqi qarzining xalqaro moliya institutlar kesimida taqsimlanishi22
2019-yilning 13-fevralida umumiy hajmi 1 mlrd. AQSH dollari miqdorida 5 va 10 yil muddatlarda respublikaning ilk suveren xalqaro obligatsiyalari London qimmatbaho qog’ozlari bozorida (London Stock Exchange) muvaffaqiyatli
22 O'zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining Davlat qarzi sharhi
joylashtirildi va bu xalqaro investorlar tomonidan ijobiy qabul qilindi. Shu o’rinda alohida taʼkidlash joizki, mamlakatimizda yetarli darajada fiskal zaxiralar mavjudligi va makroiqtisodiy barqarorlik taʼminlanayotgan bir vaqtda suveren xalqaro obligatsiyalarini chiqarishda qo’shimcha mablag’larga ehtiyoj yoki byudjet defitsitini qoplash emas, balki quyidagi strategik maqsadlar belgilangan:
mamlakatimizning iqtisodiy salohiyatini xalqaro investorlarga batafsil namoyish etish;
O’zbekiston Respublikasi uchun bozorda “benchmark” yaratib, investitsiya loyihalarini mustaqil ravishda moliyalashtirishga o’tkazish;
2019-yilning yilning noyabr oyida O’zsanoatqurilish bankining o’z xalqaro obligatsiyalarini London qimmatbaho qog’ozlari bozorida muvafaqqiyatli joylashtirganligi belgilangan maqsadlarga erishilganligi hamda mamlakatimizning yirik bank va korxonalari uchun jahon moliya bozorlariga yo’l ochilganligini ko’rsatadi. Mazkur obligatsiyalarning dekabr-yanvar oylarida ikkilamchi bozorda o’z nominal qiymatiga nisbatan mos ravishda 103,40%-104,10%, daromadliligi esa 4,80%-4,94% oralig’idagi tebranishi kuzatildi.
-mamlakatimizda iqtisodiy boshqaruv sohasida islohotlar samarasi uchun zarur bo’lgan shaffoflik va prudensial yondashuvning izchil amalga oshirilishi taʼminlash;
Boshqacha qilib aytganda, suveren xalqaro obligatsiyalarining ikkilamchi bozordagi kotirovkasi barqaror iqtisodiy siyosat yuritish barometri bo’lib xizmat qiladi.
Xalqaro obligatsiyalarning ikkilamchi bozordagi narxlari jahon moliyaviy bozorlardagi umumiy trendlar doirasida o’zgarib, global iqtisodiyotda yuz berayotgan jarayonlar, makroiqtisodiy o’zgarishlar va kutilmalar taʼsiri ostida shakllanib bordi. Xususan, 2019-yil davomida 5 va 10 yillik xalqaro obligatsiyalarning ikkilamchi bozordagi narx kotirovkalari o’z nominal qiymatiga nisbatan mos ravishda 99,217-106,583% va 98,317-111,283% oralig’ida tebrangan. Daromadlilik ko’stakichlari esa mazkur yilda 5 yillik obligatsiyalarda 4,93-3,044% hamda 10 yillik obligatsiyalarda 5,597-3,894% oralig’ida bo’lganligi kuzatilgan.
Xalqaro obligatsiyalarning ikkilamchi bozordagi narx va daromadlilik ko’rsatkichlari O’zbekiston Respublikasida olib borilayotgan islohotlarning samaradorliligi, xalqaro investorlar bilan munosabatlarning mustahkamlanayotganligi hamda erkinlashtirish va ochiqlik siyosati xalqaro hamjamiyat tomonidan ijobiy qabul qilinayotganligidan, qolaversa, moliya bozorlarining yangi obligatsiyalarga ochiqligidan dalolat beradi.
Iqtisodiyotimizning barcha tarmoqlarida kuzatilayotgan qurilish, ishlab chiqarish quvvatlarini kengaytirish va modernizatsiya qilish, yangi turdagi mahsulotlarni ishlab chiqarishni o’zlashtirish va eksport hajmini oshirish bilan bog’liq yuqori investitsion faollik iqtisodiyotning real sektoriga ajratiladigan kreditlarga bo’lgan ehtiyojni inobatga olib, tijorat banklari uchun uzoq muddatli moliyaviy resurslar taqdim etish maqsadida O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 2-apreldagi PQ–4258-sonli qaroriga ko’ra:
suveren xalqaro obligatsiyalarini joylashtirishdan tushgan mablag’larning 889,2 mln. AQSH dollari tijorat banklari orasida auksion o’tkazish orqali depozitga joylashtirish;
“Agrobank” aksiyadorlik tijorat bankiga 20 mln. AQSH dollari miqdorida loyihalarni moliyalashtirish uchun subordinar qarz shaklidagi kredit liniyasini ochish;
“Navoiy kon-metallurgiya kombinati” davlat korxonasining strategik ahamiyatga ega bo’lgan loyihalarini moliyalashtirish uchun 89,9 mln. AQSH dollari qiymatidagi ssuda ajratilishi belgilandi.
Taʼkidlash joizki, suveren xalqaro obligatsiyalarini joylashtirishdan tushgan mablag’larning asosiy qismi tijorat banklari depozitlariga joylashtirilishi davlat tashqi qarziga xizmat ko’rsatish uchun davlat byudjeti xarajatlarini oshirmaydi.
115
110
max 4,907
5 yillik
max 106,583
6
5,5
5
115
110
max 5,597
10 yillik
max 111,283
6
5,5
5
105
100
min 99,316
95
min 3,044
31.01.2019
28.02.2019
31.03.2019
30.04.2019
31.05.2019
30.06.2019
31.07.2019
31.08.2019
30.09.2019
31.10.2019
30.11.2019
31.12.2019
90
4,5
4
3,5
3
2,5
105
100
95
31.01.2019
28.02.2019
31.03.2019
30.04.2019
31.05.2019
30.06.2019
31.07.2019
31.08.2019
30.09.2019
31.10.2019
30.11.2019
31.12.2019
90
4,5
4
3,5
3
2,5
Do'stlaringiz bilan baham: |
