I laboratoriya ishlarining mavzusi 1 laboratoriya ishi bir fazali bir yarim davrli to ‘ g ‘ rilash sxemasi tadqiqoti

 
II. Laboratoriya stendi tavsifi:
Uch fazali boshqarilmaydigan ko‘priksimon to‘g‘irlash sxemasini tadqiq qilish 
uchun EWB paket asosidagi virtual laboratoriya qurilmasining sxemasi 8-rasmda 
keltirilgan bo‘lib, u quyidagi elementlardan tashkil topgan: 

---

12 
- sinusoidal kuchlanish manbalari 220 V ga 300 Gs (E1, Ye2, Ye3); 
- yarim o‘tkazgichli diodlar (D1, D2, D3, D4, D5, D6); 
- aktiv qarshiliklar (rezistorlar Rd1, Rd2, Rd3, Rd4); 
- yuklamaning induktivligi (Ld); 
- diodlardagi va yuklamadagi o‘rtacha kuchlanishlarni o‘lchash asboblari 
(voltmetrlar V1, V2) 
- diod va yuklamadagi tokning o‘rta qiymatlarni o‘lchovchi qurilmalar 
(ampermetrlar A1, A2); 
- manba chiqishlaridagi, dioddagi va yuklamadagi tok va kuchlanishlar shakllarini 
ko‘rish uchun ossillogroflar (XSS1,XSS2, XSS3). 
EWB dasturi komponentlar kutubxonasida uch fazali to‘g‘rilagichlarning virtual 
stendlarini yaratish uchun zarur bo‘ladigan uch fazali transformator modeli yo‘q.
Ishda bu masala uchta o‘zaro faza boyicha 120
0
burchakka surilgan sinusoidal 
(E1, E2, E3) kuchlanish manbalari evaziga yechilgan. Bu manbalar ikkilamchi 
chulg‘amlar kuchlanishlarini imitatsiyalaydi va manbalarga ketma-ket aktiv 
qarshiliklar va induktivliklar ulanishi mumkin. 
III. Labaratoriya stendini ishga tayyorlash:
Kompyuterning ishchi stolidagi "Virtual laboratoriya ishlari" papkasini 
ochish. Papkadan "TMV" faylini topib, uni ishga tushirish. 
Berilgan sxema asosida elementlar bazasi va unga ulanadigan asboblardan
(ossillograflar, ampermetrlar va voltmetrlar) iborat sxema tuzing. 
Parametrlarni o‘zgartirish uchun quyidagi klaviatura tugmalaridan foydalanish 
kerak: 
-"A" klaviatura tugmasi sxemadagi aktiv qarshilikni 100 Om dan 800 Omgacha 
o‘zgartiradigan K1 kalitni imitatsiya qiladi. 
-"B" klaviatura tugmasi sxemadagi Ld induktivlikni o‘chirish G yoqish uchun K2 
kalitni imitatsiya qiladi. Agar tadqiq qilinayotgan sxema ishga tayyor bo‘lsa, 
asboblar panelidagi "chaqmoq" tugmasini yoki F5 tugmasini bosish kerak. 
Sxema tasodifan o‘zgartirilsa yoki o‘chirilsa oynaning o‘ng burchagidagi "x" 
tugmasini bosish orqali yopish va keyin qaytadan laboratoriya faylini ochish 
kerak.
Uch fazali boshqarilmaydigan ko‘priksimon to‘g‘irlash sxemasini tadqiq 
qilish uchun EWB paket asosidagi virtual labaratoriya qurilmasining sxemasi
8-rasm 
IV.Topshiriq:
1. To‘g‘irlash sxemasining tashqi xarakteristikalarini olish va chizish. 
2. O‘lchash qurilmalari ko‘rsatishlarining qiymatlari va olingan natijalar bo‘yicha 
tok va kuchlanishlar nisbatlarini topish:
3. Quyidagi ossillogrammalarni olish: 
a) yuklamadagi Id tok va Ud kuchlanish; 
b) dioddagi Uak kuchlanish va Ia diod toki; 

---

13 
v) to‘g‘irlash sxemasi ish jarayonidagi Rd va Rd Ld yuklamalarda, elektr 
manbasidagi (transformatorning ikkilamchi chulg‘amlarida tok shaklini imitatsiya 
qiladigan) U2 kuchlanish va I2 tok.