Iv-семестр мавзулари ХI-ХV асрларда Англия


XIII асрда мугул давлати ва унинг истилолари



Download 163,34 Kb.
bet11/22
Sana23.06.2022
Hajmi163,34 Kb.
#695293
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   22
Bog'liq
урта аср 2 ярим маърузалари

XIII асрда мугул давлати ва унинг истилолари.


Асосий саволлар:

  1. Мугул кабилаларининг хаёти ва ижтимоий тузуми.

  2. Чингизхоннинг татар-мугул кабилаларининг бирлаштирилиши ва давлатни идора килиши.

  3. Мугулларнинг Чингизхон вафотидан кейинги истилоларининг Европа ва Осиёдаги ахамияти.



Мавзуга оид таянч тушунча ва иборалар: Мугул, кушхона, куре, нойонлар, багатурлар, навкар, харачу, уруг иттифоки, хон, «харбий демократия», хирож, «кучманчи феодализм», зодагон, резерв, Тимучин, вотчина, мингбоши, Моравия, венгр короли, ленник, «империя», бек, циркуляр, христиан, улус, «Дарбанд дараси», эксплуатация, половец, аиллар, курень.
Асосий савол :

  1. Мугул кабилаларининг хаёти ва ижтимоий тузуми.

Максад: Муғул кабилаларининг хаёти хакида айтиб бериш, уларнинг ижтимоий тузумини очиб бериш ва мугулларнинг урта асрларда тутган урнига бахо бериш.
Идентив укув максадлари:

    1. Мугул давлатининг ташкил топиши хакида билади.

    2. Мугул кабилаларининг хаёти жуда катта ахамиятга эга эканлигини тушунади.

    3. Уларнинг ижтимоий тузумини аниклайди.

    4. Мугулларнинг урта асрларда тутган урнига бахо беради.

1 – асосий саволнинг баёни:
XII асрда хозирги Монголия, Манжурия территориясида ва Шаркий Сибирнинг Жанубий кисмида мугулларнинг куп сонли кабилалари истикомат килар эдилар. Мугулларнинг купчилик кисми дашти-биёбонда яшаб, чорвачилик, йилки, корамол ва куй-эчки бокиш билан шугулланар эди. Мугулларнинг бир кисми урмонларда яшаб, муйнали хайвонлар овлар ва баликчилик килар эди. Дашт мугуллари купрок сонни ташкил килиб, анча ривожланган эди. Улар урмонларда яшовчи мугуллар устидан хукмронлик килиб улардан мажбурий суратда муйна солиги олардилар.
XII асрдаги мугулларнинг ижтимоий тузумида уругчилик тузумининг хусусиятлари хали жуда куриниб турарди. Кучманчи мугуллар уруг-уруг булиб яшардилар. Кучманчи мугулларнинг манзиллари курень (кушхона)дан, яъни уруг бошлиги – оксокол утови теварагида гурух-гурух булиб жойлашган бир неча унлаб ёки хатто юзлаб утовлар йигиндисидан иборат буларди. Уругчилик касоси мугуллар хаётида жуда катта ахамиятга эга эди. Уларнинг динида авлод-аждодлар рухига сигиниш катта урин тутарди. Хар бир уругнинг иззат-хурмат киладиган уз худолари – энг шухрат козонган уругдошлари орасидан чиккан аждодлари буларди.
Бирок XII асрнинг иккинчи ярмида – XIII аср бошларида мугулларнинг ижтимоий тузумида уругчилик муносабатлари сезиларли даражада емирила бошлаганлиги куринади. Кучманчиларнинг уругчилик курени урнига якка-якка холдаги кучманчи хужалик – аиллар тобора купайди; одатда аил узининг куй-эчки подаси ва йилкисига эга булган катта патриархал оиладан иборат булар эди. Уругчилик емирила бориши натижасида бойлар, яъни н о й о н л а р ва б а г а т у р л а р н и н г донгдор оилалари ажралиб чикади. Нойонларда маълум микдорда кул (харачу)лари буларди. Нойонлар теварагида дружиначилари -–навкарлари буларди. Нойонлар билан багатурлар урдага (уруглар иттифоки) бошчилик килардилар. Урдалар уз навбатида анча йирик кабила иттифоклари уюшган эдилар. Бу йирик кабила иттифоклари тепасида х о н л а р турардилар. Хонлар ва уларнинг теварагида харбий – кабила зодагонлари буйсундирилган кабилалардан хирож олардилар. Мугулларда давлатнинг варварлик формаси ана шу тарика вужудга келди. Бу давлат бошда «харбий демократия» хусусиятларига эга булиб, бу узига хос мугул феодализми («кучманчи феодализм») янада ривожлана бориши билан харбий демократия аста-секин бузилади ва ахамиятини йукотади. Иттифокчи кабилаларнинг зодагонлари вакти-вакти билан алохида съездларга, яъни курултойларга йигилардилар. Курултойларда хонларни сайлардилар, душман кабилалар ва халклар билан уруш ва яраш масаласини хал килар эдилар. Баъзан гунохкор деб топилган айрим нойонлар ва хатто хонларнинг узларини суд килардилар.

Download 163,34 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish