O’zbek tili yo’nalishi “hozirgi o’zbek tili” fanidan mavzu: Grammatik kategoriyalar Kurs ishi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY
UNIVERSITETI
JURNALISTIKA FAKULTETIFILOLOGIYA VA TILLARNI O’QITISH:
O’ZBEK TILI YO’NALISHI
“HOZIRGI O’ZBEK TILI” FANIDAN

Mavzu: Grammatik kategoriyalar
Kurs ishi

Bajardi: Azamov Tursinali

Tekshirdi: Qobilova Nargiza
Toshkent-2022

Kirish
Kurs ishi mavzusining asoslari va dolzarbligi: Grammatik kategoriya. Кategoriya atamasi tilshunoslikka falsafadan kirgan termin. U falsafada «obyektiv borliq va bilishdagi mohiyatan ko‘proq qonuniy aloqa va munosabatni aks ettiruvchi umumiy tushuncha» tarzida ta’riflanadi. Falsafada ham, tilshunoslikda ham kategoriya bir xil narsani ataydi, ya’ni kategoriya uchun juftlik va alohidalik xos bo‘lishi shart. Falsafada juftlikni sabab-natija, mohiyat-hodisa, butun qism, alohidalikni borliq, miqdor, makon tashkil etsa, tilshunoslikda kategoriya atamasi ostida zidlangan ikkilik (son kategoriyasi) yoki ko‘plik (kelishik kategoriyasi) tushuniladi. Bugungi tilshunosligimizda grammatik kategoriya atamasi ostida, asosan, morfologik kategoriyani tan olish ustuvor.
Kurs ishining obyekti va predmenti: kurs ishining obyekti grammatik katagoriyalari va bo’limlari haqida ma’lumotlar. Predment o’zbek tili grammatikasini o’rgangan olimlar nazaryasi hisoblanadi.
Kurs ishining maqsadi: Ushbu kurs ishining maqsadi Grammatika va grammatik katogoriyalar haqida ma’lumotlar ochib berish hisoblanadi.
Mazkur maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalar belgilandi:
Ushbu kurs ishida grammatika va grammatik katogoriyalar talqinini o’rganish maqsad qilingan va ushbu maqsadga erishish uchun Sayfullayeva R, Mengliyev B, Jamolhonov hozigi o’zbek adabiyot tili kitiblaridagi ma’lumot o’rganildi.

Kurs ishining asosiy masalalari va farazlari:
Grammatika va grammatika katogoriyalar haqida
Grammatika katogoriyalarini shakllari haqida