O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug’bek nomidagi o’znekiston milliy universitetining jizzax filliali

Test natijalarini standart natijaga keltirish 
Normal taqsimlash musbat va manfiy yo’nalishda cheksizlik tomon 
yo’nalishlarda cheksizlik tomon cho’zilgan simmetirik qo’ng’iroq sifat egrilik 
ko’rinishga ega. Normal taqsimlash ikki o’lchamda: General-bosh o’rtacha (T) va 
standart og’ish (S) ko’rsatkichlarga bog’liq holda belgilanadi. Egri taqsimlashning 
koordinatalari sistemasidagi holati (o’rni) T ko’rsatkich tomonidan uning 
cho’zilganlik darajasi esa S-kattalik bilan belgilanadi. Boshlang’ich test 
baholarining kamchiliklaridan biri bu turli testlardan olingan natijalarni solishtirish 
imkoni yo’qligi hisoblanadi. Ma’lumki turli testlar turli o’rtacha “m” va “s” standart 
o’gishga ega shuning uchun ularning natijalari farqli hisoblanadi. Natijalarni 
solishtirib bo’ladigan farqni yo’qotish uchun barcha baholar uchun bir masshtabni 
kiritib normallashtirish lozim. Bu maqsadda maksimum taqsimlash egriligi 
koordinata o’qi bilan bir hil joylashadi. Bu operatsiya tasodifiy kattalikni 
markazlashtirish deyiladi hamda boshlang’ich test baholaridan uning o’rtacha 
ko’rsatkichini ayirish orqali (“x”-“X”) bajariladi. Shu tarzida normallashgan test 
natijalari shunday ko’rinishga ega bo’ladiki: bunda ? - i - sinovdan o’tayotganning 
? - standart test natijasi individual natijani o’rta sinfiydan disspersiya nisbatida 
og’ish darajasini ko’rsatadi; x^ - i sinovdan o’tayotganning boshlang’ich test bahosi; 
X – o’rtacha arifmetik kattalik; O - o’rta kvadrat og’ish ( o2 – disspersiya ). Bulardan 
tashqari yana kvartil standartlashtirish ham bor.
Shu tariqa testlarni qo’llashga tayyorgarlikda test natijalari 3 hil turdagi qayta 
tashkillashtirishdan o’tadi: 
---- Normal ko’rinishga keltirish; 
---- Normal shaklga keltirish; 
---- Kvantill guruhlarga ajratish; 
Bu 3 hil turdagi qayta tashkillanishlarni mustaqil va bir biriga bog’liq 
bo’lmagan jarayonlar sifatida qarab bo’lmaydi, balki test natijalarini tushinish va 

---

7 
talqin qilish qulay bo’ladigan ko’rinishga keltirish tomon ketma ket qadamlar 
sifatida qarash kerak.