Samarqand davlat chet tillari instituti tarjima nazariyasi va amaliyoti fakulteti yapon tili yo

Ishlab chiqarishni chet elga koʻchirish. Yaponiya sanoatining ishlab chiqarish tuzilmasining modernizatsiyasi yapon firmalarining xorijdagi tadbirkorlik koʻlami muttasil oʻsib bordi. Bundan tashqari, chet elga ekologik xavfli, energiya va materialni koʻp talab qiladigan tarmoqlarni koʻchirish bilan bir qatorda mashinasozlikning ayrim turlarini koʻchirish amalga oshirildi. Ishlab chiqarishni rivojlanayotgan yoki “yangi rivojlangan mamlakatlarga” (YRM) koʻchirish toʻgʻrisida gap ketganda, qaror qabul qilishning hal qiluvchi mezonlari mehnat xarajatlarini tejashdan iboratdir. Masalan, Janubiy Koreyadagi yapon firmalarining litsenziyalari asosida ishlab chiqarilgan kichik avtomobillarning narxi Yaponiyada ishlab chiqarilgan oʻxshash modellarga qaraganda 1500 dollarga arzonroq, Janubiy Koreyada ishlab chiqarilgan maishiy elektronika mahsulotlari esa yapon tovarlariga qaraganda oʻrtacha 30-40 foizga arzonroqdir. Rivojlangan mamlakatlarda (masalan, AQShdagi Honda zavodi) korxonalarni qurish toʻgʻrisida qaror qabul qilingan taqdirda, avvalambor, bozorni egallash va Yaponiya eksporti yoʻlidagi toʻsiqlarni engib oʻtish kerak boʻlgan. Chet elda ishlab chiqarishni uzatish 1985-yil oxiridan yena qiymati koʻtarilishi ancha tezlashdi. Yaponiya kompaniyalarining eksport opyeratsiyalari foyda koʻrish darajasini keskin pasaytirib, ularni mahsulot eksportini qisqartirishga va uning oʻrnini chet elda, avvalambor rivojlangan mamlakatlarda ishlab chiqarishni tashkil etishga majbur qildi. 1992-yil oxirida Yaponiya kompaniyalari tomonidan toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy investitsiyalar hajmi 386,5 milliard dollarga yetdi, shundan 303 milliard yoki 80 foizga yaqini 1986-1992-yillarda kiritilgan. Shu bilan birga, Yaponiyaning xorijiy investitsiyalarida AQShning ulushi 42 foizga, Yevropa davlatlari 20 foizgacha oʻsdi va Osiyo mamlakatlari biroz pasayib 15,5 foizni tashkil etdi. Yaponiya firmalarining chet elga sarmoya kiritish koʻlamining bunday keskin oʻsishi natijasida Yaponiya kompaniyalari umumiy mahsulotidagi chet elda ishlab chiqarish ulushi ham sezilarli darajada oshdi. 1990-yillarning boshlarida yapon firmalarining chet eldagi filiallari va idoralari oʻrtacha ishlab chiqarish hajmining toʻrtdan biriga toʻgʻri keladi. Bundan tashqari, agar rivojlangan mamlakatlarda Yaponiya asosan murakkab, yuqori texnologik mahsulotlar ishlab chiqaradigan korxonalarni qurayotgan boʻlsa, u holda Osiyo mamlakatlariga u asosan oʻzining sanoat tuzilmasining “pastki qavatlarini” oʻtkazadi. Shunday qilib, 80-yillarning ikkinchi yarmida ultra yirik koʻlamli integral mikrosxemalar ishlab chiqarishni oʻzlashtirgan Yaponiya Osiyoning “yangi sanoat mamlakatlari” - Janubiy Koreya, Tayvan, Gonkong va Singapurga oʻtishni boshladi. Ularning oldingi avlodlarini ishlab chiqarish, 80-yillarning boshlarida, bu sohadagi ilmiy-texnik taraqqiyotning eng yuqori yutugʻi hisoblangan. Maishiy elektrotexnika kompaniyalari nis-ga magnitofon, radio, rangli televizor va boshqalarni ishlab chiqarishni topshirgan holda, Yaponiyada oʻzi yanada zamonaviy uskunalar (yuqori aniqlikdagi televizorlar, koʻp funksiyali telefonlar, uy-roʻzgʻor avtomatizatsiyasi uchun uskunalar) ishlab chiqarishga oʻtdilar.