1-AMALIY MASHG‘ULOT.
MAVZU:
HAVO VA SUVDAGI MIKROORGANIZMLARNI ANIQLASH
USULLARI.
Reja:
1.
Havo mikroflorasi.
2.
Atrof-muhit ob’ektlarini sanitariya-bakteriologiya jihatdan baholash.
3.
Tuproqni koli-titri va perfringensni titrini aniqlash.
Ishdan maqsad:
Havo va suvdagi mikroorganizmlarni
aniqlash usullarini
o’rganish va ozuqa muhitini tayyorlash usullarini o’rganishdan iborat.
Havo mikroflorasi
Suv
va
tuproqdan
farqliroq,
havoda
mikroblar
faqat
hayot
qobiliyatini vaqtincha saqlab turadi, so’ngra nam yetishmasligi, quyosh nurlarining
ta’siri, harorat o’zgarishi, oziq moddalar yo’qligi kabi noqulay faktorlar ta’sirida
o’lib ketadi. Mikroblarni havoda saqlanib turishini ma’lum darajada muollaq
turovchi suv, chang zarralari taminlab turadi. Uy, turar joy xonalari havo
mikroflorasi tarkibi va miqdori jihatdan atmosfera florasidan tubdan farq qiladi.
Bakteriyalar va
ularning patogen formalari uy, turar joy xonalarida uchrashi
birmuncha atmosfera havo mikroflorasidan ko’p uchraydi,
chunki bu muhitlarga
kasal odam va hayvonlar, bakteriya tashib yuruvchilardan tushishi mumkin. Havo
mikroflorasi ham shartli doimo (rezident) topiluvchi (Micrococcus roseus, M.
flavus, M. candicanis, Sarcina . flava, S. alba, Bacillus subtilis,
Actinomyces va
Penicllium, Aspergillus, Mucor zamburug’lar va sporadik doimo topilmaydigon
(suv va chang zarralari bilan tushovchi ) mikroorganizimlarga bo’linadi. Patogen
mikroorganizimlar og’iz bo’shlig’i yoki nafas yo’llari
kasallanganda atrofdagi
havoga patogen mikroorganizimlar: stafilokokk, streptokokk, bo’g’ma, ko’k yo’tal,
sil qo’zg’atuvchilari, viruslardan gripp, qizomiq qo’zg’atuvchilari tarqaladi. Bu
mikroorganizimlar havoda aerozol tarkibida uchraydi. Aerozol- bu kolloid sistema
bo’lib, asosiy tarkibi havo,
suyuqlik yoki qattiq moddalar, zarralaridan iborat
bo’ladi. Ayrozol o’lchami 10 dan 2000 nm teng bo’lishi mumkin. Odam aksirganda
40 000dan ortiq aerozollar hosil bo’ladi. Aerozollar o’lchami,elektirik zaryadi,
havodagi harakat tezligi bo’yicha tomchi, changli va tomchi yadroli fazalarga
bo’linadi. Biz uchun eng muhimi tomchi yadroli aerozol bo’lib uning o’lchami 100
nm atrofida bo’ladi, aerozolni bu fazasi uzoq vaqt
havoda saqlanishi tarkibida
ma’lum miqdorda namlik bo’lganligi uchun chidamli aerodispers sistemani havoda
shakillantiradi. Ulardagi namlik bakteriyalarni havoda uzoq vaqt saqlanishini
taminlaydi. Masalan, yadroli aerozolda bo’g’ma qo’zg’atuvchisi 1 sutkagacha,
gemolitik streptokokk 2 kungacha, sil qo’zg’atuvchisi 18 kungacha hayot faoliyatini
saqlab qolishi mumkin. Bu esa odatda yopiq binolarda
yuqumli kasalliklar
qo’zg’atuvchilarini havo-tomchi yo’li bilan tarqalishi uchun qulay sharoit yaratiladi,
chunki hona havosida patogen bakteriyalar miqdori ko’p bo’lishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: